اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
توبيخ: سرزنش و عتاب نمودن است و اين عتاب و سرزنش نفس نه مجرد ملامت و عتاب او باشد بلكه معذلك مراقب او بودن و بر او ضيق گرفتن و قواى نفسانيه را ضعيف نمودن نيز هست كه امر او به مرتبه ى رسد كه اقدام به مخالفت و ترك طاعت ننمايد و خود را داخل در مطيعين نمايد مشاراليه هذا هر يك از عيب و نقص است كه در خود مشاهده نموده است و اين توبيخ به نحوى كه ذكر شد مى شود بر او مترتب شود رحمت و رافت حضرت معبود يعنى اين است و غير اين نيست ملامت مى كنم به اين نفس خود مرا از جهت طمع در مهربانى تو آن چنان مهربانى كه به او است صلاح امر گناهكاران و از جهت اميد مر رحمت تو آن چنان رحمتى كه باو است آزاد شدن و خلاصى بدكاران.
رق: مصدر رق به معنى بندگى نمودن است عتق: خلاصى رقبت است رقبه، چنبره گردن را گويند و بسيارى اوقات استعمال مى شود در نفس انسان و شخص او.
يعنى: اى خداوند اين گردن من است كه به تحقيق كه بنده و عبد نموده است او را گناهان پس رحمت بفرست بر محمد و آل او و آزاد نما او را به بخشش خود.
يعنى: اين است پشت من كه به تحقيق سنگين نموده است او را گناهان پس رحمت بفرست بر محمد و آل او و سبك نما او را به منت گذاشتن خود چون شى ء ثقيل در غالب اوقات حمل او به ظهر است و شبهه ى نيست كه خطا و ذنب را ثقل معنوى است كه نمى گذارد بنده خود را برساند به قرب حضرت معبود و
فايز شود به عنايات رب و دود و لذا نسبت داده است او را به خطاء، فرق ما بين ذنب و خطيئه گفته شده است كه آن است كه ذنب اطلاق شود بر چيزى كه قصد او است بالذات و خطيئه اطلاق شود بر چيزى كه قصد او شده است بالعرض و التبع.
اللغه: اشفار اطراف چشم كه بر او موى روئيده و در لغت فارسى مژگان گويند و ظاهرا بودن آن به معنى اطراف انسب است زيرا كه او جمع شفير است.
...........................
