اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
انسان پيوسته در صدد جلب ملايم و دفع مناظر طبع است و هميشه به دنبال به و بهتر است و طبعا به غير بهتر راضى نيست و تا خوب تر را به دست نياورد ، حاضر نيست خوب را از دست بدهد و خداوند منان و آفريننده ى انسانى است كه او را زبده ى خلايق خود برشمرده و از اين حقيقت گران بها در دستگاه آفرينش خود گران قدرتر نيافريده است ، لذا دنيا را براى او كوچك شمرده و آن چه را كه از اين دنيا در صحنه ى آزمايش و حركت استكمالى او ضرورى است ، براى او مباح دانسته و آن چه را كه بدان محتاج نيست ، بلكه در سير استكمالى به او آسيب مى رساند ، غير جايز و ممنوع دانسته است ؛ به بيان ديگر : خداوند دنيا را كوچك تر از آن مى داند كه اين موجود متعالى و زبده ى كاينات خود را به آن فروخته و روح متعالى خود را به آن وابسته نموده و رشته ى محبت خود را به آن گره بزند ، بلكه او را مكلف نموده است كه تنها آن چه را كه براى او ضرورى است در اختيار گيرد و در غير اين صورت روى از آن برتابد و دل از آن بركند ، كه خداوند متعال بهتر از آن را براى او ذخيره فرموده است ؛ چنان كه در قرآن كريم مى فرمايد :
(فلا تعلم نفس ما أخفى لهم من قرة أعين) ؛
هيچ كس از نور چشمى هايى كه براى آنان نهان ساخته شده است ، خبر ندارد .
معناى آيه شريفه آن است كه مساكن خلد را به مسكن تنگ و تاريك و عاريه اى اين دنيا فروختن ، عملى خردمندانه و مطابق با عقل نيست ؛ چنان كه ناديده انگاشتن همسران بهشتى و حوريان منزه از هر گونه عيب و كاستى ، به قيمت ارتكاب فسق و فجور و همدمى با مكاران كثيف و آلوده ، كارى سفيهانه و ابلهانه است .
بر اين پايه ، امام معصوم عليه السلام در اين فراز ، به انسان هشدار مى دهد كه خود را ارزان مفروش ، زيرا هرگز نمى ارزد كه انسان به طمع اشباع غرايز حيوانى ، يا در انديشه ى گسترش مال و منال داشتن زندگى با شكوه و دست يافتن به املاك گسترده و انبوه و باغستان هاى پوشيده از درختان و ميوه ها ، عمر گرانمايه را به سراى اندك دنيا بفروشد ، كه كوتاهى عمر و پيشامد رخدادها و پيدايش ناملايمات، از لوازم حتمى آن است، بر خلاف جهان ديگر كه خداوند متعال گذشته از آن كه تمامى خواسته هاى انسانى را در نظام جاويدان براى او فراهم ساخته است ، لذايذ ملايم و نعمت هاى فزاينده ى آن جهان را فوق تصور نيروى عقل و خيال انسان توصيف كرده و مى فرمايد : (فلا تعلم نفس ما أخفى لهم من قرة أعين) . نيز در حديث قدسى آمده است كه :
أعددت لعبادى ما لا عين رأت ، و لا أذن سمعت و لا خطر على قلب بشر ؛
براى بندگان خود ، نعمت هايى را آماده كرده ام كه نه چشمى ديده است و نه گوشى شنيده و نه بر قلب انسانى خطور كرده است .
أللهم افلل بذلك عدوهم ، و اقلم عنهم أظفارهم ، و فرق بينهم و بين أسلحتهم ، و اخلع و ثائق أفئدتهم ، و باعد بينهم و بين أزودتهم ، و حيرهم فى سبلهم ، و ضللهم عن وجههم ، و اقطع عنهم المدد ، و انقص منهم العدد ، و املأ أفئدتهم الرعب ، و اقبض أيديهم عن البسط ، و اخزم ألسنتهم عن النطق ، و شرد بهم من خلفهم ، و نكل بهم من وراءهم ، و اقطع بخزيهم أطماع من بعدهم ؛
خداوندا ، دشمنان مرزداران اسلامى را پراكنده و پريشان ساز و چنگال آنان را بچين و آنان را از سلاحشان دور گردان و اطمينان و اعتماد به نفس آنان را از نهادشان برگير و آذوقه و تدارك جنگى را نصيب آنها مگردان و در انديشه ى كارزار و راه يابى ، به حيرت و گمراهى گرفتارشان گردان و نيرو و شماره ى آنان را بكاه و قطع فرما ودل هايشان رااز ترس آكنده ساز و دست هايشان رااز ظلم و زبان هايشان را از سخنورى كوتاه فرما و نيروى پشتيبان آنها را پراكنده ساز؛آن چنان كه به ناتوانى و ترس و خوارى مبتلا شوند و موجب عبرت همه ى كافران گردند.
نقش امداد غيبى در غلبه بر دشمن
امام زين العابدين عليه السلام در اين فراز از خداوند متعال درخواست فرموده است كه دشمن را در محاصره قرار دهد ؛ محاصره اى كه هرگز براى لشكر غالب و فاتح ميسور نيست ، زيرا آن چه را نيروى انسانى در دست دارد ، ايجاد فروپاشى ظاهرى و فيزكى بيش نيست ، ولى آن چه در توان خداوند متعال است بسيار فراتر از اين است ، چرا كه رب العزه مى تواند اركان وجودى دشمن را در نظام جنگى از اختيار او گرفته و قدرت مقابله را براى هميشه از آنها بگيرد ؛ از اين رو ، ايجاد ترس و واهمه ، از دست دادن اتكا به نفس ، حيرت در راه يابى و نقشه ى جنگى ، كند شدن زبان در هيجان انگيزى نيروها ، تقليل توان و شماره ى افراد دشمن ، كه امام سجاد عليه السلام در اين دعا آنها را براى دشمنان اسلام درخواست مى نمايد ، نبى معظم اسلام صلى الله عليه و آله را در جنگ هاى بسيار يارى فرمود و همه ى آنها را از مصاديق امداد غيبى مى توان قلمداد كرد ، كه قرآن كريم فراوان از آن سخن رانده است . به ذكر چندين آيه بسنده مى كنيم:
1. (سنلقى فى قلوب الذين كفروا الرعب بما أشركوا بالله)؛
به زودى در دل كافران ترس را فرو مى باريم، زيرا آنان براى خدا شريك قايل اند.
2. (فأتاهم الله من حيث لم يحتسبوا و قذف فى قلوبهم الرعب)؛
آن چنان كه توهم نمى كردند خداوند با آنان برخورد نمود و ترس را در دل هايشان بنشاند .
3. (و لو أراكهم كثيرا لفشلتم و لتنازعم فى الأمر)؛
اگر خداوند متعال آنان را در چشم شما فراوان نشان مى داد ، شما سست گرديده و در امور جنگى دچار اختلاف مى شديد .
4. (و اذا يريكموهم اذ التقيتم فى أعينكم قليلا) .
خداوند به هنگام برخورد شما با دشمن ، آنان را در چشم شما اندك و ناتوان نشان داد .
5. (كالذى استهوته الشيطان فى الأرض حيران)؛
خداوند دشمنان شما را همانند كسانى نمود كه سرگشته و پريشان به دست شيطان ها هستند .
در واقع ، امداد غيبى نوعى تصرف در نهاد دشمن و باطن جان او است كه در طول تاريخ مكتب هاى الهى بسيار اتفاق افتاده و خداوند منان حزب و ياران خود را با آن مدد و كمك كرده است ؛ چنان كه در تاريخ جنگ عراق عليه نظام جمهورى اسلامى ايران - كه در سال 1359 ه.ش شروع شد و بيش از هشت سال به طول انجاميد - كرامت هاى الهى و مددهاى غيبى ، همواره يار سپاه اسلام و جمهورى اسلامى ايران بود و دشمن بعثى و كافر با وجود قدرت چشم گير و دريافت كمك هاى فراوان از طرف جهان خواران ملحد و كافر زمين گير شد و سرانجام جمهورى اسلامى ايران - كه خداوند متعال آن را پاينده بدار و تا زمان ظهور حضرت مهدى عليه السلام پرچم استقلالش پاينده و سرفراز باد ! - با دشمن بعثى مهاجم كارى كرد كه نه تنها هيچ بهره اى از تجاوز نابخردانه ى خود نبرد ، بلكه به خاك سياه نشست .
أللهم عقم أرحام نسائهم ، و يبس أصلاب رجالهم ، و اقطع نسل دوابهم و أنعامهم ، لا تأذن لسمائهم فى قطر ، و لا لأرضهم فى نبات . أللهم و قو بذلك محال أهل الاسلام ، و حصن به ديارهم ، و ثمر به أموالهم ، و فرغهم عن محاربتهم لعبادتك ، و عن منابذتهم للخلوة بك ، حتى لا يعبد فى بقاع الأرض غيرك ، و لا تعفر لأحد منهم جبهة دونك ؛
خداوندا ، زنان و مردان دشمنان اسلام را عقيم گردان و نسل چهارپايان (نيروى جابه جايى) آنان را قطع فرما و هرگز به آسمان آنها بارش و به زمين آنها رويش عطا مفرما . خدايا ، ديار مسلمانان را همواره محفوظ بدار و اموال آنها را پربار گردان و نصيب بندگى و خلوت با خود را به سبب جنگيدن با دشمنان اسلام ، چنان بر آنان بگستران كه در هيچ گوشه از سطح گستره ى زمين جز تو عبادت نگردد و هيچ پيشانى براى غير تو بر خاك ساييده نگردد .
نابودى كافران ، زمينه ساز جامعه ى توحيدى
امام سجاد عليه السلام در اين جا از خداوند متعال قطع نسل كافران را از گستره ى زمين درخواست نموده است ، كه در واقع تقاضاى تقويت روح تقوا و خداطلبى و رهايى از خودفراموشى و اشتغال به حيوانيت و خروج از فطرت انسانى است و اين منش خاص حضرت سجاد - صلوات الله عليه - از قبيل درخواست هدايت انسان ها به سوى خويش و از خودشناسى به سوى خداشناسى است و درخواست فراهم آورى زمينه ى به ثمر نشستن بذرهاى هدايت است ، زيرا تا موانع و عوامل بازدارنده از سر راه برداشته نشود ، هرگز جامعه ى انسانى به پذيرش صراط مستقيم عبوديت و بندگى رهنمون نخواهد شد . بر اين اساس ، امام زين العابدين عليه السلام در جمله هاى اخير اين فراز از خداوند متعال تأييد مسلمانان و تقويت قدرت و مكنت آنها را درخواست نموده است.
.............................
