اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
امام عليه السلام در اين فراز جالب ترين شيوه ى گفت و گو را - كه مطابق مقتضاى حال است - به كار بسته است ، زيرا در فراز قبل فرمود : «نفس وادار مى كند كه حاجت بر در خانه ى مخلوق برم .» و بلافاصله در فراز بعد فرمود : «و به وسيله ى تو بود كه آگاه شدم و سوى تو برگشتم». اين خود نوعى تجاهل عارف است كه در تبيين مسئله و تفهيم حقيقت كاملا موثر است ؛ از اين رو ، گاهى مربيان آگاه ابراز نادانى مى كنند و مسئله غير متعارف را در حضور شاگردان قابل قبول جلوه مى دهند ، سپس نادرستى آن قضيه را عملا نشان مى دهند و راه حل صحيح را ارايه مى كنند .
چنان كه روش برخورد ابراهيم - على نبينا و آله و عليه السلام - با پرستش گران اجرام آسمانى از همين قبيل است ، زيرا وقتى ستاره را ديد ، گفت : (هذا ربى ؛ اين پروردگار من است) وقتى ماه تابان را ديد ، گفت : (هذا ربى) و چون ماه افول كرد ، از او روى برتافت . سپس خورشيد رخشان را ديد و گفت : (هذا ربى) و چون آن هم غروب كرد ، گفت :
(يا قوم انى برى ء مما تشركون ، انى وجهت وجهى للذى فطر السموات و الأرض)؛
اى قوم من ، من از آن چه شريك خدا قرار داده ايد ، بى زارم . من به سوى خدايى كه آسمان ها و زمين را پديد آورده است ، روى گردانيدم .
اين همان تجاهل عارف است كه تاثير به سزايى در تفهيم و تبيين حقايق دارد . بنابراين ، توهم ناآگاهى امام معصوم بر اين حقيقت ژرفت ، خطا است ؛ يعنى نه چنين است كه امام پس از آگاهى به عذرخواهى پرداخته است ، زيرا مقتضاى معصوم دانستن امام اين است كه از هر گونه خطا و خطيئه ، حتى مكروه به دور باشد . بنابراين ، امكان صدور امر غير مجاز از وى منتفى است .
ثم انتبهت بتذكيرك لى من غفلتى ، و نهضت بتوفيقك من زلتى ، و رجعت و نكصت بتسديدك عن عثرتى . و قلت : سبحان ربى كيف يسأل محتاج محتاجا؟ و أنى يرغب معدم الى معدم ؟؛
پروردگارا ، با هشدار تو از خواب غفلت بيدار شدم و با توفيق تو از بستر لغزش برخاستم و به تاييد تو از خطاى خود برگشتم و با خود گفتم : سبحان الله چگونه نيازمندى از نيازمند ديگرى درخواست مى كند ؟ و چه طور بى نوايى به مانند خويش روى مى آورد؟ .
......................
