بخشی از دعای دوازدهم صحیفه سجادیه:
1- خداوند امور فاسد بندگانش را از راه توبه اصلاح
حضرت سجاد عليه السلام در اين دعا ، با بيان انواع دشمنى ها و نيرنگ هاى شيطان ، از راه هاى نفوذ در اعماق وجود انسان پرده برداشته و به راه هاى جلوگيرى از ورود او به حريم دل و دخالت در تصميم گيرى هاى انسان اشاره نموده است .
اين دعا از جهات ياد شده و نيز جنبه هاى ديگر درباره ى شيطان ، آكنده از معارف بلند توحيدى است .
اللهم انا نعوذ بك من نزغات الشيطان الرجيم و كيده و مكائده ، و من الثقة بأمانيه و مواعيده و غروره و مصائده ؛
خدايا ! از وسوسه هاى شيطان رانده شده و حيله و مكرهاى او و از آن كه به دروغ ها و وعده ها و فريب ها و دام هاى او اعتماد كنيم ، به تو پناه مى بريم.
مفهوم وسوسه و راه تسلط شيطان بر انسان
«نزغ» به معناى وسوسه است و وسوسه ، كارى است كه انسان آن را فقط در ذهن خود مى يابد و قابل رؤيت نيست ؛ يعنى در حقيقت سيطره ى شيطان با وسوسه ، تنها از طريق قلب و روح آدمى صورت مى پذيرد . شيطان هميشه در صدد تسخير قلب ، مركز فرماندهى قواى انسان است ، زيرا صدور اعمال و رفتار جوارحى بستگى به فرماندهى قلب انسان دارد و چنان چه دل به ديده اى متمايل نگردد و شوق به آن در دل برانگيخته نشود ، به هيچ وجه اين ايده ى او ، جامه ى عمل نخواهد پوشيد . بر اين اساس ، اگر شيطان توانست دل و جان كسى را فتح كند ، بر تمام قواى او مسلط شده و تمام راه هاى گريز را به روى او مى بندد .
در روايتى وارد شده است : «حضرت عيسى عليه السلام از خداوند متعال درخواست كرد كه جايگاه شيطان را در وجود بنى آدم به او نشان دهد . در پى اين درخواست ، مارى را مشاهده كرد كه سر خود را روى قلب انسانى گذارده است و هر گاه او از خداوند متعال ياد مى كند ، آن افعى خود را كنار مى كشد و در حال غفلت قلب وى را در اختيار مى گيرد.»
بدين جهت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود :
لو لا أن الشيطان يحومون على قلوب بنى آدم ، لنظروا الى ملكوت السماوات ؛
اگر شيطان ها بر گرد قلب آدميان حلقه نمى زدند ، انسان ها قطعا ملكوت آسمان ها را مشاهده مى كردند.
.........................
