بخشی از دعای دوازدهم صحیفه سجادیه:
1- خداوند امور فاسد بندگانش را از راه توبه اصلاح
بخشى از دعاى شماره 20 از صحيفه سجاديه :
وظائف يك مسلمان :
عدل گستر باشيد.
خشم خود را فرو خوريد.
فتنه
- تــازه ها
- متن دعا
- فراز صحیفه
آمار بازدید
بازدید امروز
بازدید دیروز
کل بازدیدها
9596
12429
63760612
اوقات شرعی
توسل به اسم متناسب از اسماى الهى
توسل به اسم متناسب از اسماى الهى
در اين فراز از دعا ، امام معصوم عليه السلام درمان گرفتارى هاى متنوع را اسماى گوناگون خداوند متعال دانسته و رفع هر گرفتارى را در گرو يادكرد اسم متناسب با آن گرفتارى بازگو نموده است ؛ مثلا براى شفاى مريض بايد به اسم شافى متوسل شد نه به اسم ديگرى مانند : منتقم ، يا براى نفرين دشمن به اسم منتقم تمسك جست نه به اسم شافى . بنابراين ، هر اسم در عرصه ى خاصى از نهاد هستى حاكم است و بدين جهت امام عليه السلام آن جا كه مسئله ، به استغاثه ى گنه كاران مربوط است ، به اسم و صفت رحمت متوسل شده است و آن جا كه لابه ى درمانده اى در كار است ، به صفت احسان توجه فرموده است و در مورد اشك ريختن گنه كاران كلمه ى خيفت را ذكر نموده است و براى پناه افراد غريب و مطرود ، دو ويژگى انس گرفتن و عضد بودن بارى تعالى براى بندگان را راهشگا ديده است .
خداوند متعال يگانه ملجأ و معبود
نكته ى جالب ديگر اين است كه امام معصوم يگانه ملجأ و پناه را براى گرفتاران ، مطرودان ، گنه كاران و غربا ، فقط خداوند متعال بر شمرده است و اين به دليل آن است كه اگر انسان مطرود از كسى كمك گيرد و در جايى حاجت روا شود ، در واقع جز از احاطه ى قدرت و صنع حضرت حق مدد نگرفته و حاجت روا نشده است و هر فرد مضطربى به هر كسى اظهار حاجت كند و كسب منفعتى نمايد ، تنها فعل ناشى از اسم حضرت حق به فرياد او رسيده است ، اگر چه خود او نداند . علامه ى طباطبائى رحمه الله مى فرمود :
«اگر بت پرستان به دنبال پرستش بت ها رفته اند ، به توهم آن بوده است كه بت ، در كار مؤثر است و اگر قطعا مى دانستند از او كارى ساخته نيست ، هرگز در مقابل او كرنش نمى كردند . پس بت پرست ، مؤثرپرست است واشتباه او تنها در اين جهت است كه خيال كرده است بت ، مؤثر است ، ولى اگر بفهمد كه از بت كارى ساخته نيست ، آن را دور خواهد انداخت . بدين ترتيب جاى ترديد نيست كه مؤثر تام در همه جا و همه ى زمان ها و مكان ها فقط خداوند – تبارك و تعالى – است .»
بنابراين ، اگر بندگان غافل ، آثار موجود را به منشأ ديگرى نسبت دهند ؛ مثلا پزشك را معالج بدانند ، خداوند سبحان اين خطا را اصلاح مى كند و مى فرمايد : «هو الشافى» و اگر نابود كردن را به بيمارى خاصى نسبت دهند ، خدا خود را محيى و مميت مى خواند و اگر كارگر و كارفرما را فراهم آورنده ى خوراكى بداند ، خداوند متعال مى فرمايد : «هو المطعم» . در هر حال از آن جا كه خداوند سبحان تنها موجود تأثيرگذار است ، بايد حقيقت هر رخدادى را در هستى ، مستند به حق سبحانه دانست و گرنه سؤال هم چنان باقى خواهد ماند كه فلان شى ء چرا و چگونه داراى اثر خاص گرديد ؟
اللهم يا من برحمته يستغيث المذنبون ، و يا من الى ذكر احسانه يفزع المضطرون ، و يا من لخيفته ينتحب الخاطئون ، يا أنس كل مستوحش غريب ، و يا فرج كل مكروب كئيب ، و يا غوث كل مخذول فريد ، و يا عضد كل محتاج طريد ؛
بار الها ! اى آن كه گنه كاران از رحمت او طلب يارى مى كنند و بيچارگان با يادآورى احسان او آرام مى گيرند و اى كسى كه گنه كاران از ترس او به شدت مى گريند و اى آن كه هر غريب وحشت زده با او انس مى گيرد و هر گرفتار بيچاره با او به گشايش مى رسد واى مدد هر درمانده ى تنها و اى بازوى هر نيازمند آواره!
توسل به اسم متناسب از اسماى الهى
در اين فراز از دعا ، امام معصوم عليه السلام درمان گرفتارى هاى متنوع را اسماى گوناگون خداوند متعال دانسته و رفع هر گرفتارى را در گرو يادكرد اسم متناسب با آن گرفتارى بازگو نموده است ؛ مثلا براى شفاى مريض بايد به اسم شافى متوسل شد نه به اسم ديگرى مانند : منتقم ، يا براى نفرين دشمن به اسم منتقم تمسك جست نه به اسم شافى . بنابراين ، هر اسم در عرصه ى خاصى از نهاد هستى حاكم است و بدين جهت امام عليه السلام آن جا كه مسئله ، به استغاثه ى گنه كاران مربوط است ، به اسم و صفت رحمت متوسل شده است و آن جا كه لابه ى درمانده اى در كار است ، به صفت احسان توجه فرموده است و در مورد اشك ريختن گنه كاران كلمه ى خيفت را ذكر نموده است و براى پناه افراد غريب و مطرود ، دو ويژگى انس گرفتن و عضد بودن بارى تعالى براى بندگان را راهشگا ديده است .
خداوند متعال يگانه ملجأ و معبود
نكته ى جالب ديگر اين است كه امام معصوم يگانه ملجأ و پناه را براى گرفتاران ، مطرودان ، گنه كاران و غربا ، فقط خداوند متعال بر شمرده است و اين به دليل آن است كه اگر انسان مطرود از كسى كمك گيرد و در جايى حاجت روا شود ، در واقع جز از احاطه ى قدرت و صنع حضرت حق مدد نگرفته و حاجت روا نشده است و هر فرد مضطربى به هر كسى اظهار حاجت كند و كسب منفعتى نمايد ، تنها فعل ناشى از اسم حضرت حق به فرياد او رسيده است ، اگر چه خود او نداند . علامه ى طباطبائى رحمه الله مى فرمود :
«اگر بت پرستان به دنبال پرستش بت ها رفته اند ، به توهم آن بوده است كه بت ، در كار مؤثر است و اگر قطعا مى دانستند از او كارى ساخته نيست ، هرگز در مقابل او كرنش نمى كردند . پس بت پرست ، مؤثرپرست است واشتباه او تنها در اين جهت است كه خيال كرده است بت ، مؤثر است ، ولى اگر بفهمد كه از بت كارى ساخته نيست ، آن را دور خواهد انداخت . بدين ترتيب جاى ترديد نيست كه مؤثر تام در همه جا و همه ى زمان ها و مكان ها فقط خداوند – تبارك و تعالى – است .»
بنابراين ، اگر بندگان غافل ، آثار موجود را به منشأ ديگرى نسبت دهند ؛ مثلا پزشك را معالج بدانند ، خداوند سبحان اين خطا را اصلاح مى كند و مى فرمايد : «هو الشافى» و اگر نابود كردن را به بيمارى خاصى نسبت دهند ، خدا خود را محيى و مميت مى خواند و اگر كارگر و كارفرما را فراهم آورنده ى خوراكى بداند ، خداوند متعال مى فرمايد : «هو المطعم» . در هر حال از آن جا كه خداوند سبحان تنها موجود تأثيرگذار است ، بايد حقيقت هر رخدادى را در هستى ، مستند به حق سبحانه دانست و گرنه سؤال هم چنان باقى خواهد ماند كه فلان شى ء چرا و چگونه داراى اثر خاص گرديد ؟
أنت الذى وسعت كل شى ء رحمة و علما ، و أنت الذى جعلت لكل مخلوق فى نعمك سهما ، و أنت الذى عفوه أعلى من عقابه ، و أنت الذى تسعى رحمته أمام غضبه ، و أنت الذى عطاؤه أكثر من منعه ، و أنت الذى اتسع الخلائق كلهم فى وسعه ، و أنت الذى لا يرغب فى جزآء من أعطاه ، و أنت الذى لا يفرط فى عقاب من عصاه ؛
تويى كه رحمت و علمت همه چيز را فرا گرفته و براى تمام مخلوقات از نعمت هاى خود سهمى قرار داده اى و تويى كه عفوت از عقابت برتر و بالاتر است و پيوسته رحمتت بر غضب چيره است و بخششت از امساك و منعت بيشتر است و سفره ى خلايق همه از خوان رحمت تو گشوده است و تويى كه هرگز از بندگان روزى خوار خود عوضى نخواسته اى و تويى كه در كيفر دادن متخلفان ، از اندازه در نمى گذرى .
چگونگى گسترش نظام هستى از مبدأ علم و رحمت الهى
تبيين هر يك از جمله هاى اين فراز ، مجال بسيار وسيعى را مى طلبد ، تا بيان شود كه چگونه نظام هستى از مبدأ رحمت و علم گسترش يافته است ، اما به اجمال مى توان گفت : رحمت حضرت حق گسترش نظام الهى را ايجاب كرده است و رحمت خود ، بر نظام علم الهى استوار است . بنابراين ، به طور قاطع مى توان گفت كه صحيفه ى گسترده ى وجود ، صورت رحمت و علم فعلى خداوند متعال است و علم و رحمت فعلى خدا پرتويى از رحمت ذاتى او است و رحمت فعلى ربوبى ، همين نظام كثرت است و علم فعلى او صحيفه ى گسترده هستى است كه جملگى در ارتباط تنگاتنگ با يكديگر هستند . و از اين تفصيل سهم خاصى را براى هر يك از آفريده ها تنظيم فرموده و هر يك از آنها را از نصيب خاصى برخوردار كرده است كه تجاوز از آن ميسور نيست . از اين رو ، به قارون گفت : (و لا تنس نصيبك من الدنيا) ؛ يعنى بايد همه بدانند كه اگر قارون هم باشند ، نصيب مشخص و محدودى خواهند داشت .
اشاره به گستره ى عفو و رحمت خداوند
امام عليه السلام در ادامه مى فرمايد : اگر خداوند متعال بخواهد متخلف را در حد عصيان و متوازن با گردن كشى او عقاب كند ، از مخلوقات كسى باقى نمى ماند ؛ قرآن شريف در اين باره مى فرمايد :
(و لو يؤاخذ الله الناس بما كسبوا ما ترك على ظهرها من دابة) ؛
اگر خدا مردم را در مقابل كارهايشان مؤاخذه مى كرد ، هيچ جنبده اى بر پشت زمين باقى نمى گذارد .
بنابراين ، ادامه ى زندگى مردم معلول عفو الهى است كه فوق غضب حضرت خداوندى است .
حضرت سجاد عليه السلام در ادامه اين نكته را گوشزد مى فرمايد كه وسعت و آسايش در زندگى مردم ، مرهون الطاف خاصى است كه در پناه افاضه ها و گشايش هاى رحمت جناب حق شكل مى گيرد و آن گاه مى فرمايد : خداوند متعال هرگز در برابر احسان خود از كسى درخواست پاداش و عوض نمى فرمايد ، غنى مطلق و آن كه عالم موجود در قبضه ى قدرت اوست و ما سوا در بودن خود و نيز در چگونه بودن و چگونه گذراندن و چگونه به دست آوردن و چگونه استفاده كردن ، به وى محتاج اند ، چه نياز به غير ؟! بر اين اساس ، هچ كس نمى تواند نعمت هاى حق را جبران كند و قطعا هيچ راهى براى جبران نيست .
أنت الذى وسعت كل شى ء رحمة و علما ، و أنت الذى جعلت لكل مخلوق فى نعمك سهما ، و أنت الذى عفوه أعلى من عقابه ، و أنت الذى تسعى رحمته أمام غضبه ، و أنت الذى عطاؤه أكثر من منعه ، و أنت الذى اتسع الخلائق كلهم فى وسعه ، و أنت الذى لا يرغب فى جزآء من أعطاه ، و أنت الذى لا يفرط فى عقاب من عصاه ؛
تويى كه رحمت و علمت همه چيز را فرا گرفته و براى تمام مخلوقات از نعمت هاى خود سهمى قرار داده اى و تويى كه عفوت از عقابت برتر و بالاتر است و پيوسته رحمتت بر غضب چيره است و بخششت از امساك و منعت بيشتر است و سفره ى خلايق همه از خوان رحمت تو گشوده است و تويى كه هرگز از بندگان روزى خوار خود عوضى نخواسته اى و تويى كه در كيفر دادن متخلفان ، از اندازه در نمى گذرى .
چگونگى گسترش نظام هستى از مبدأ علم و رحمت الهى
تبيين هر يك از جمله هاى اين فراز ، مجال بسيار وسيعى را مى طلبد ، تا بيان شود كه چگونه نظام هستى از مبدأ رحمت و علم گسترش يافته است ، اما به اجمال مى توان گفت : رحمت حضرت حق گسترش نظام الهى را ايجاب كرده است و رحمت خود ، بر نظام علم الهى استوار است . بنابراين ، به طور قاطع مى توان گفت كه صحيفه ى گسترده ى وجود ، صورت رحمت و علم فعلى خداوند متعال است و علم و رحمت فعلى خدا پرتويى از رحمت ذاتى او است و رحمت فعلى ربوبى ، همين نظام كثرت است و علم فعلى او صحيفه ى گسترده هستى است كه جملگى در ارتباط تنگاتنگ با يكديگر هستند . و از اين تفصيل سهم خاصى را براى هر يك از آفريده ها تنظيم فرموده و هر يك از آنها را از نصيب خاصى برخوردار كرده است كه تجاوز از آن ميسور نيست . از اين رو ، به قارون گفت : (و لا تنس نصيبك من الدنيا) ؛ يعنى بايد همه بدانند كه اگر قارون هم باشند ، نصيب مشخص و محدودى خواهند داشت.
.......................
چهارشنبه, آبان 10 1396
0 نظر
چون به دعا آغاز مى كرد نخست خداى را
دوشنبه, آبان 29 1396
0 نظر
از دعاهاى آن حضرت است به هنگام سختى و رنج و دشوار شدن كارها
شنبه, آذر 11 1396
0 نظر
و از دعاى امام عليه السلام بود، هنگامى كه بيمار شد يا دچار اندوه يا
شنبه, آذر 25 1396
0 نظر
در اين دعا امام عليه السلام هنگامى كه شدت و سختى و امور مشكل
