نیاز و نیازمند
• بخشی از دعای 12
ای حاجتمندان! بدانید كه برای حوائجتان جز در خانه
در اين فراز ، امام معصوم عليه السلام با تمام وجود و لوازم آن اقرار به بندگى نموده است ؛ بدين معنا كه اگر عزت فقط از آن قادر و هستى ده مطلق است ، ماسواى او را غير از فقر و حاجت در متن ذات شان ، نصيب ديگرى نخواهد بود ، چرا كه خلايق در عين كمالات خود ، فقر محض هستند و با تمام غناى خود ، فقير خالص اند .
به ديگر بيان ، اگر موجودات به تمام حقيقت خود عين ربط به مبدأ و نياز به خالق است ، در غنا و علم و همه ى كمالات نيز قطعا فقير و نيازمند هستى ده مطلق خواهند بود ، زيرا همه ى اين كمالات از عوارض ذات هستند . از اين رو ، سرور شهيدان ، حضرت حسين بن على عليه السلام در دعاى عرفه چنين عرضه مى دارد :
الهى أنا الفقير فى غناى فكيف لا أكون فقيرا فى فقرى ؟! و أنا الجاهل فى علمى فكيف لا أكون جهولا فى جهلى ؟!؛
خدايا من آن جا كه توانگرم ، فقيرم پس چگونه در بينوايى فقير نباشم ؟! و آن جا كه عالمم نادانم ، پس چگونه در جهالت خود ، عالم باشم ؟!
آرى ، اگر كسى به حقيقت وجود خود پى ببرد ، عزت حق و حاجت و ذلت خود را به خوبى درمى يابد ، البته اين قسم آگاهى از سنخ علوم تصورى و رسمى نيست ، بلكه دريافتى مساوى با تمام هستى انسان است ؛ يعنى شناختى كه از همه ى هستى او برمى خيزد . به ديگر سخن ، فرد در اين حال ، خود را ربط محض مى بيند و چنين مى يابد كه در هر لحظه از حيات خود ، وابسته ى محض به مبدأ متعال جهان هستى است .
بر اساس اين رابطه كه در گستره ى هستى جارى است ، همه چيز قائم به او است و مفاد آيه ى شريفه ى : (لله ملك السموات و الأرض) و نيز معناى: (له ما فى السموات و الأرض) دقيقا همين است ، زيرا ملكيت ياد شده در اين آيات ، از قبيل ملكيت هاى اعتبارى نيست ، بلكه محض وابستگى در تمام حقيقت هستى موجودات آسمانى و زمينى است .
به همين دليل ، امام معصوم عليه السلام يگانه راه نجات از طغيان و عصيان را ، الطاف خاصه ى حضرت خداوندى و توفيق ويژه اى كه از جانب وى به بندگان عنايت مى گردد، دانسته است ؛ از اين رو در آخرين جمله ى اين فراز ، تمامى حالات خود را به او منسوب نموده و مى فرمايد : «و لم أخل فى الحالات كلها من امتنانك .»
.
....................
