بخشی از دعای دوازدهم صحیفه سجادیه:
1- خداوند امور فاسد بندگانش را از راه توبه اصلاح
هلال عبارت است از ماه شب اول تا سيم و او را مخاطب به خطاب كردن دليل بر اين است كه او ذى شعور است چنانكه جمعى از فلاسفه بر آن قائلند و از براى آنها براهين بر اين مقاله هست از عقل و نقل.
اما عقل آن است كه چگونه خواهد بود مثل ذره و نمله و نحو آنها از حيوانات از براى آنها شعور و ادراك باشد و از براى افلاك و ما فيها كه حقيقتا عالم كبير است نباشد و امثال آن.
و اما نقل دلالت آن بر اين مقاله فوق حد احصاء است از اين قبيل است اشاره امام على بن ابيطالب (ع) به عطارد و او را مخاطب نمودن و جمع به واو، و نون آوردن در قول خداى تعالى و كل فى فلك يسبحون و قول حضرت صادق رقص مى نمايد آسمان و سزاوار است كه رقص نمايد زيرا كه موضع قدمى نيست مگر اينكه ملكى در ركوع است يا در سجود خلاصه امثال اين ظواهر بسيار است و جواب همه آن است كه امثال اين خطابات محمول بر مجاز است و نظير اين
در كلام فصحا و بلغا زياد است و دلالت بر حقيقت نكند.
ابر و باد و مه و خورشيد و فلك در كارند
تا تو نانى به كف آرى و به غفلت نخورى
و بالجمله ادله ى واضحه برخلاف اين ظواهر بسيار است و اگر بر فرض شعور و ادراك از براى ايشان هر سلطنتى و تاثير مستقلى در عالم كون باشد نيست غايت ما فى الباب اينها را دلائل و علائم از براى امورى قرار داده است.
و الحاصل: تحقيق اين مقام حاجت به تفصيل دارد و مقام مناسب تفصيل نيست آنچه كه مناسب است به مقام آن است كه دعا نمودن وقت رويت هلال و نظر نمودن به هلال و جستجو نمودن و تفقد از حال او نمودن آيا طلوع نموده است يا نه از مستحبات هست و استحباب دعا نزد رويت هلال از مسلماتست و خلاف ابن عقيل و قول آن بر وجوب شاذ است و كذا خلاف عامه كه قائل است بر وجوب كفائى طلب نمودن هلال رمضان.
و اما دعاى خاصى كه ابن عقيل بر آن رفته است اين است: الحمد لله الذى خلقنى و خلقك و قدر منازلك و جعلك مواقيت للناس، اللهم اهله علينا هلالا مباركا، اللهم ادخله علينا بالسلامه و الاسلام و اليقين و الايمان و البر و التقوى و التوفيق لما تحب و ترضى.
و دعائى كه مروى از پيغمبر است اين است: الله اكبر الله اكبر الحمد لله لا حول و لا قوه الا بالله، اللهم انى اسئلك خير هذا الشهر و اعوذبك من شر القدر و شر يوم الحشر، الحمد لله الذى ذهب بشهر كذا و جاء بشهر كذا نسئلك فتحه و رزقه و نصره.
در كتاب مكارم الاخلاق طبرسى مرويست در وقت رويت هلال بنويسد بر دست چپ خود به انگشت سبابه راست خود محمد و على و فاطمه تا حضرت
حجت (ع) بعد بنويسد: قل هو الله احد را تا آخر سوره بعد بگويد:
اى خداى من مردم اگر نظر كنند به سوى هلال نظر مى كند بعضى از ايشان به سوى بعضى و تبريك مى گويند بعضى به بعضى به درستى كه من نظر مى نمايم به سوى اسم تو و اسم پيغمبر تو و ولى تو و اولياء تو و به سوى كتاب تو پس عطا بفرما بر من هر چه را كه دوست دارم او را از خوبيها، و دفع نما بر من هر چيزى كه دوست دارم كه دفع فرمائى او را از من از شر، و زياد بفرما از براى من از فضل تو آنچه را كه تو سزاوارى و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم.
آقا محمد على در مقامع مى فرمايد كه: هر كه نظر كند به هلال و بگويد: نذر نمودم كه در اين ماه گوشت اسب نخورم و كاسنى نياشامم و زبان خود را به اطراف دندان خود بمالد در آن ماه از درد دندان خواهد محفوظ ماند و امثال اين نحو عمل مذكور در محل آن مذكور است.
بدان كه بعضى از افاضل ذكر فرمودند در وقت خواندن اين دعاء و ساير ادعيه در اين وقت امور اربعه را ملاحظه نمايد.
اول: اينكه در آن مكانى كه هلال را ملاحظه نمود قبل از انتقال به آن مكان دعا را بخواند.
دوم: اينكه رو به قبله نمايد با دستهاى بلند به آسمان.
سوم: اينكه اشاره به هلال ننمايد نه به سر خود و نه به ساير جوارح تا اينكه شبيه به عبده ماه نشود.
چهارم: اينكه ماه را مخاطب خود نمايد و بگويد.
.........................
