نعمت‏هاى بزرگ

صحیفه سجادیه - دعای شماره ۳۲ - فراز ۲۸

وَ أَسْأَلُكَ فِي أَنْ تُسَهِّلَ إِلَى رِزْقِي سَبِيلًا، فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى ابْتِدَائِكَ بِالنِّعَمِ الْجِسَامِ، وَ إِلْهَامِكَ الشُّكْرَ عَلَى الْإِحْسَانِ وَ الْإِنْعَامِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ سَهِّلْ عَلَيَّ رِزْقِي، وَ أَنْ تُقَنِّعَنِي بِتَقْدِيرِكَ لِي، وَ أَنْ تُرْضِيَنِي بِحِصَّتِي فِيما قَسَمْتَ لِي، وَ أَنْ تَجْعَلَ مَا ذَهَبَ مِنْ جِسْمِي وَ عُمْرِي فِي سَبِيلِ طَاعَتِكَ، إِنَّكَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.

و از تو درخواست مى‏ کنم که براى (به دست آوردن) روزیم راهى آسان فراهم نمائى، پس تو را است سپاس بر آنکه نعمت هاى بزرگ را آغاز نمودى و سپاس بر نیکى کردن و نعمت دادنت را الهام کرده در دل انداختى، پس بر محمد و آل او درود فرست، و روزیم را بر من آسان گردان، و اینکه مرا به اندازه ‏اى که برایم تعیین فرموده ‏اى قانع و خشنود نمائى، و به بهره ‏ام در آنچه (روزى) که بهره‏ ى من گردانیده اى خشنودم فرمائى، و آنچه از تن و عمرم به کار رفته در راه طاعت و فرمانبرداریت قرار دهى (به حساب آورى، و این از راه تبدیل سیئات و بدیها به حسنات و نیکیها است، چنانکه در قرآن شریف «س 25 ى 70( مى‏فرماید: الا من تاب و امن و عمل عملا صالحا، فاولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات، و کان الله غفورا رحیما یعنى جز کسانى که توبه کنند و ایمان آورند و کار شایسته بجا آورند، پس خداوند بدیهاى آنها را به نیکیها تبدیل گرداند که خدا آمرزنده‏ ى مهربان است) زیرا تو بهترین روزى دهندگانى (براى آنکه آفریننده‏ ى روزی ها توئى، و آنها را بى‏ عوض مى ‏بخشى).

نیکى و احسان به بنده

صحیفه سجادیه - دعای شماره ۵۱ - فراز ۲

وَ لَوْ لَا إِحْسَانُكَ إِلَيَّ وَ سُبُوغُ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ مَا بَلَغْتُ إِحْرَازَ حَظِّي، وَ لَا إِصْلَاحَ نَفْسِي، وَ لَكِنَّكَ ابْتَدَأْتَنِي بِالْإِحْسَانِ، وَ رَزَقْتَنِي فِي أُمُورِي كُلِّهَا الْكِفَايَةَ، وَ صَرَفْتَ عَنِّي جَهْدَ الْبَلَاءِ، وَ مَنَعْتَ مِنِّي مَحْذُورَ الْقَضَاءِ.

و اگر احسان و نیکى تو به من و فراوانى نعمتهایت بر من نمى ‏بود فراهم آوردن بهره ‏ام و اصلاح و نیکو گردانیدن خود را نمى ‏یافتم، ولى تو درباره ‏ى من به احسان و نیکى (پیش از آنکه آن را از تو درخواست نمایم) ابتداء و آغاز نمودى، و کفایت و بى ‏نیازى (از دیگرى) را در همه ى کارهایم روزیم ساختى، و رنج و بلاء و گرفتارى را از من برگرداندى، و قضاء و قدر (حکم و فرمان) ترسناک (خود) را از من بازداشتى.

یارى کردن بنده

صحیفه سجادیه - دعای شماره ۴۹ - فراز ۶

فَابْتَدَأْتَنِي بِنَصْرِكَ، وَ شَدَدْتَ أَزْرِي بِقُوَّتِكَ، ثُمَّ فَلَلْتَ لِي حَدَّهُ، وَ صَيَّرْتَهُ مِنْ بَعْدِ جَمْعٍ عَدِيدٍ وَحْدَهُ، وَ أَعْلَيْتَ كَعْبِي عَلَيْهِ، وَ جَعَلْتَ مَا سَدَّدَهُ مَرْدُوداً عَلَيْهِ، فَرَدَدْتَهُ لَمْ يَشْفِ غَيْظَهُ، وَ لَمْ يَسْكُنْ غَلِيلُهُ، قَدْ عَضَّ عَلَى شَوَاهُ وَ أَدْبَرَ مُوَلِّياً قَدْ أَخْلَفَتْ سَرَايَاهُ.

پس (پیش از آنکه از تو یارى درخواست نمایم) به یارى کردنم آغاز نمودى، و پشتم را به توانائیت محکم و استوار گردانیدى، آنگاه تیزى و برندگى او را شکستى (ضایع و تباهش ساختى) و پس از آنکه در گروهى (همراهان) بسیار بود او را تنها گذاشتى، و مرا بر او فیروز نمودى، و آنچه (تیر یا نیزه‏ اى را که براى کشتن من) نشانه‏ گیرى کرده بود بر خودش برگرداندى، و در حالى که خشمش را بهبودى نداده و کینه ‏اش فرو ننشسته او را بازگرداندى (آنگاه از روى بسیارى خشم و پشیمانى) سر انگشتان خود را به دندان گزید و رو برگردانید در حالى که سپاهیانش (یاران و یاورانش) آنچه به او وعده داده بودند انجام ندادند.

بخشش پیش از درخواست

صحیفه سجادیه - دعای شماره ۴۹ - فراز ۱۴

وَ لَقَدْ سُئِلْتَ فَأَعْطَيْتَ، وَ لَمْ تُسْأَلْ فَابْتَدَأْتَ، وَ اسْتُمِيحَ فَضْلُكَ فَمَا أَكْدَيْتَ، أَبَيْتَ يَا مَوْلَايَ إِلَّا إِحْسَاناً وَ امْتِنَاناً وَ تَطَوُّلًا وَ إِنْعَاماً، وَ أَبَيْتُ إِلَّا تَقَحُّماً لِحُرُمَاتِكَ، وَ تَعَدِّياً لِحُدُودِكَ، وَ غَفْلَةً عَنْ وَعِيدِكَ، فَلَكَ الْحَمْدُ إِلَهِي مِنْ مُقْتَدِرٍ لَا يُغْلَبُ، وَ ذِي أَنَاةٍ لَا يَعْجَلُ.

و به عظمت و بزرگیت قسم چون از تو (نعمتى) درخواست شده بخشیده ‏اى، و درخواست نشده، به بخشش آغاز نموده ‏اى، و احسانت طلبیده شده اندک نداده ‏اى، و تو- اى مولى و آقاى من- امتناع نموده و نمى‏ خواهى جز احسان و اکرام و نیکى کردن و نعمت بخشیدن را، و من امتناع کرده و نمى‏خواهم مگر افکندن خود را بى ‏تامل و اندیشه در محرماتت، و تجاوز از حدود و احکامت، و غفلت و بی خبرى از تهدیدت، پس تو را است سپاس- اى خداى من- توانائى که مغلوب نمى ‏شود، و مهلت ‏دهنده ‏اى که شتاب نمى ‏کند.

آفرینش بندگان از آبى ناچیز

صحیفه سجادیه - دعای شماره ۹ - فراز ۵

اللَّهُمَّ وَ إِنَّكَ مِنَ الضُّعْفِ خَلَقْتَنَا، وَ عَلَى الْوَهْنِ بَنَيْتَنَا، وَ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ ابْتَدَأْتَنَا، فَلَا حَوْلَ لَنَا إِلَّا بِقُوَّتِكَ، وَ لَا قُوَّةَ لَنَا إِلَّا بِعَوْنِكَ.

بار خدایا تو ما را از ناتوانى آفریدى و بر سستى بنا نهادى و از آب اندک و بى‏ ارزش آغازمان نمودى (اشاره به فرمایش خداى تعالى «س 32 ى 7( و بد اخلق الانسان من طین «ى 8( ثم جعل نسله من سلاله من ماء مهین یعنى و آفرینش انسان «آدم علیه ‏السلام» را از گل آغاز نمود، پس فرزندان او را از خلاصه‏ ى از آب اندک بى ‏ارزش «نطفه» بیافرید) پس ما را جز به توانائى تو جنبش و جز به یارى تو توانائى نیست.