اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
بخش دوم اين فراز درباره ى وظايف فرزندان در برابر والدين است . حساسيت و اهميت اين امر ، به حدى است كه امام عليه السلام از خداوند متعال مدد مى گيرد كه دانش رفتار و روش درست برخورد و نيكى به والدين را به وى الهام كند ، تا حقوق ايشان را به نحو اكمل ادا نمايد و آن گاه توفيق پياده كردن آموخته ها و به كار بستن آنها را عنايت فرمايد . از اين رو ، واژه «والدين» به صورت تصريح و اشاره ، فراوان در قرآن كريم به كار رفته و خداوند سبحان هر بار به گونه اى از بندگان خود خواسته است كه احترام آنان را رعايت كنند .
در ادامه امام معصوم عليه السلام از خدا درخواست كرده است كه هرگز در راه اين وظيفه ى مهم ، سستى بر او عارض نشود ، كه قهرا دانش را بى اثر مى سازد ؛ به همين جهت مى فرمايد : «و لا تثقل أركانى عن الحفوف فيما ألهمتنيه.» ؛ يعنى هرگز اركان و اعضاى وجود مرا نسبت به آن چه به من آموخته اى ، سست و كاهل مخواه و مپسند .
«حفوف» در كلام امام عليه السلام همان توان پى جويى و به پايان رسانيدن وظيفه است كه عنصرى بسيار ضرورى است و استيفاى حقوق والدين – كه باعث جلب رحمت و غفران الهى و دورى از عقوق والدين مى گردد – نيازمند برخوردارى از روحيه ى والاى كارى و همت و پشتكار است كه سيدالساجدين عليه السلام در اين فراز از حضرت حق درخواست فرموده است .
اللهم صل على محمد عبدك و رسولك ، و أهل بيته الطاهرين ، و اخصصهم بأفضل صلواتك و رحمتك و بركاتك و سلامك ، و اخصص اللهم والدى بالكرامة لديك ، و الصلاة منك ، يا أرحم الراحمين ، اللهم صل على محمد و آله ، و ألهمنى علم ما يجب لهما على الهاما ، و اجمع لى علم ذلك كله تماما ، ثم استعملنى بما تلهمنى منه ، و وفقنى للنفوذ فيما تبصرنى من علمه حتى لا يفوتنى استعمال شى ء علمتنيه ، و لا تثقل أركانى عن الحفوف فيما ألهمتنيه ؛
خدايا ! بر حضرت محمد ، بنده و فرستاده ات و اهل بيت پاك او درود فرست و بهترين درودها و رحمت و بركات خود را به آنان اختصاص ده و پدر و مادر مرا به درود و كرامت نزد خود ويژه گردان . اى مهربان ترين مهربانان ! بار الها ! درود خود را بر حضرت محمد و خاندان او نثار فرما و دانش خدمت گزارى آن دو را به قلب من الهام فرما و تمامى آگاهى لازم در اين زمينه را نصيبم ساز و توفيق به كار بستن آنها را عطا كن و تيزبينى و خبرگى در اين آموزه ها را روزى ام گردان تا كاربرد هيچ يك را از كف ندهم و اركان وجودم هرگز به تساهل و تسامح در دانسته هايم مبتلا نگردد .
نقش صلوات در جلب رحمت الهى
بخش اول اين فراز ، درود بر رسول الله صلى الله عليه و آله و اهل بيت او عليهم السلام و اختصاص آنان به افضل تحيات و صلوات است . بايد توجه كرد امام سجاد – صلوات الله عليه – هر جا كه بر پدران معصوم خود – صلوات الله عليهم – درود مى فرستد ، چشم به استحقاق حقيقى و مقام والاى انسانى آنان دارد ، نه آن كه عاطفه ى فرزندى و تعلق نسبى به آن حضرات ، ايشان را بدين امر وا داشته است ؛ چونان افرادى كه بر پايه ى تعصب تبارى و قومى و بدون لحاظ شايستگى پيشينيان خود ، به تمجيد و تعريف از ايشان لب مى گشايند و سلام و درود نثارشان مى كنند . طلب رحمت به جا و از روى استحقاق ، آثار فراوان دارد ؛ از جمله ايجاد رابطه ى روحى كه به تدريج موجب سنخيت و هم گونى با آن راهنمايان پيشين مى گردد و اين گونه ارادت ورزى ها به ساحت مقدس امامان عليهم السلام چه بسا موجب جلب توجه آن بزرگواران شود.
...........................
