نیاز و نیازمند
• بخشی از دعای 12
ای حاجتمندان! بدانید كه برای حوائجتان جز در خانه
توبه: در لغت و عرف به معنى بازگشتن و پشيمان شدن است از امرى كه مرتكب شده.
بدانكه اين صفت و تحصيل آن از جمله ى محسنات عقليه است و عقل و نقل دلالت بر حسن آن نمايد و از حكم عقل مى توان استكشاف نمود بر وجوب قبول آن بر مرجوح اليه و الا حسن اتصاف به آن معقول نيست و علاوه بر حكم عقل از طرق منقوله از كتاب و سنت هم دلالت بر وجوب قبول كند مثل آنكه حضرت حق قبول توبه مقرون به على كه دلالت بر الزام دارد نموده در قولش انما التوبه على الله للذين يعملون السوء بجهاله هر چند ظاهر جمعى از فقها در باب ارتداد عدم قبول توبه ى او است نه ظاهرا و نه باطنا و اين مطلب به حسب ظاهر اگر چه قبول نيست لكن در واقع نظر به لطف و كرم حضرت حق قبول است.
و الحاصل: برگشتن به سوى موالى ظاهريه مجازيه در غالب قبول است چه جاى آنكه مرجوح اليه غنى و رحيم على الاطلاق باشد، و در نظر مى رسد كه
چنين ذات مقدس كه اولى العقول متحير در وصف اويند مخلوق ضعيف كه در جنب كبرياى او لاشى ء محض و معدوم بحث است در مقام توبه و انابه آيد واو قبول نفرمايد چنين تولى ناشى از قلت معرفت و قصور ادراك است ما هكذا الظن به شايد سر نزع روح در آخر الامر از زبان نه از پاى از بابت توسعه ى وقت باشد چنانچه بعضى روايات دلالت بر آن دارد، لكن بدان اى عزيز كه اين وقت وقت وجوب قبول توبه بر خداوند عالم نيست و لذا از فرعون قبول نشد بلكه عتاب بر آن بى دين سركش شد كه الان توبه مى نمائى و حال آنكه در پيش عصيان من نمودى بلكه توبه كه قبول كردن بر خدا واجب است كه اگر قبول نفرمايد مخل به عدل خواهد بود يكى از دو امر است يا اينكه بعد از عصيان به زودى راجع شود يا اينكه بعد از مدتى كه در عصيان بوده بعد توبه نموده عمل صالح كند و داخل در عداد عدول شود و الا توبه ى آن قبول نيست مگر از راه لطف و تفضل نه از راه عدل و اين وجوب قبول به يكى از دو امر است كه در سوره ى نساء و اعراف اشاره به آن است.
و بالجمله: تحصيل صفت توبه از بديهيات است و اين صفت محبوبه نيست، مگر به يك مطلب فقط و آن پشيمان شدن از معصيت معبود است و اگر اين صفت واحده حاصل شود تمام شش معنى كه از حضرت اميرالمومنين عليه السلام مروى است حاصل شود.
...................
