برنامه روزانه یك مسلمان
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه
یك مسلمان باید برنامه
مانع شده است مرا فرمانى كه واجب نمودى تو به او پس تاخير انداختم
من او را و درنگ نمودم من از او.
ابطاء: در لغت مقابل سرعت است و غرض امام از اين عبارت يا معنى مجازى او است يعنى امتثال ننمودن و جاى نياوردن و يا اينكه مراد معنى حقيقى باشد و عصيان ابطاء مامور به از براى آن است كه امر حقيقت در فور است على الاطلاق يا اينكه اوامرى كه در آنها قرينه ى فور بوده است به سرعت به جاى نياورد.
و نافرمانى كه طلب نمودى ترك او را از من پس تعجيل نمودم به سوى او در جاى آوردن تعبير به سرعت نمودن در ارتكاب منهى عنه نه مخالفت شايد جهت آن باشد كه در سرعت كمال تجرى و بى احترامى است به خداى عزوجل از مثل اين معصيت و گذشتن كمال بعد است به خلاف مطلق مخالفت.
و نعمتى كه انعام نمودى تو به آن بر من پس من كوتاهى نمودم در ثناء گذارى به آن عقل فطرى حاكم است بر اينكه ثناء نمودن در مقابل نعمت نيكو است بلكه اگر كوتاهى نمايد ايمن از زوال او نيست و در لسان شرع بيان شد كه اگر شكر نمايد موجب زيادتى آن شود و اگر كوتاهى نمايد نعمت از او سلب شود بدان كه تقصير در شكرگذارى به دو نحو تواند بود يكى آن است كه نعمتى را كه خداى بر او داده است كفران نمايد و اعتناء به او ندارد بلكه در نزد او عدم است. و دوم، آن است كه مسامحه و مساهله نمايد در مدح و ثناء قسم اول موجب كفر و خلود در نار است و اين قسم در اغنياء و فقراء است لكن در اغنيا از حيث كبر و نخوت است و در فقراء از جهت استهزاء و ملامت مثلا شخص فقير بعد از اينكه جد و جهد نمود و قرص نان جوى را تحصيل نمود بعد از خوردن او دو دست خود را به سمت آسمان بلند نمايد و گويد الهى شكر، و او را هيچ غرضى نيست مگر اينكه به زبان حال به خداى خود عرض نمايد كه اين چيست كه به من دادى و حال آنكه جماعتى را به طعام لذيذ و نفيس، متنعم ساختى اين شخص كافر و بدن او نجس است و اما قسم دوم موجب معصيت در رعيت نيست اگر چه باعث شود كه نعمت او كم شود لكن در امام و پيغمبر موجب معصيت است اين است نكته ى طلب عفو از ايشان از معاصى خودشان و گريه نمودن ايشان از براى معصيت خودشان.
حاصل كلام: فرق ما بين امام و رعيت است در معاصى مثلا ترك توجه به خدا در رعيت معصيت نيست و در امام (ع) معصيت است.
............................
