برنامه روزانه یك مسلمان
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه
یك مسلمان باید برنامه
اللغه: الخلق بفتح الخاء ايجاد كردن چنانكه اشاره به اين فقره در قرآن مجيد است در چند موضع مثل آنكه مى فرمايد: و لقد صوركم فاحسن صوركم فتبارك الله احسن الخالقين و احتمال دارد بضم خاء باشد به معنى طبيعت يعنى اوصاف مديحه مقابل ذميمه اگر چه خلق مطلق اوصاف باشد.
شرح: يعنى ثناء مر خدائى را سزا است كه اختيار كرده از جهت ما خلقت خوب را فرستاد بر ما روزى خوب را
تنبيه: به قاعده ى عقليه و نقليه معلوم مى شود كه هر نبى و وصى بايد ممتاز باشد بر رعيت خود از تمام جهات و لذا بعضى را چنان اعتقاد است، كه در حسن صورت او هم بايست ممتاز باشد و لذا در خصوص حضرت جواد عليه و على آبائه و ابنائه الصلوه و السلام يا حضرت باقر عليه الصلوه و السلام كه در شمايل مبارك ايشان دارد كه شكل شريف مطهر معطر ايشان سياه گونه بوده و در توجيه او كوشيدند كه ايشان صورت حقيقت خود را از براى خواص خود اظهار مى كردند كه ايشان محو جمال عديم المثال آن حضرت عليه السلام مى شدند، و اين مطلب غلط است، بلى مسلم داريم تميز نبى و وصى را از رعيت لكن در صفات كماليه نه جماليه و لذا خط كسى بهتر از خط نبى بودن موجب نقص نبى نمى شود يا صورت بندى، و اندام كسى بهتر از نبى يا امام باشد موجب نقص نمى شود.
تعجب آن است كه در مقام دفع شبهه مى فرمايد كه صورت حقيقت ايشان ممتاز هست از رعيت و اين جواب نظير سرقه است كه به آن صدقه بدهند.
تتميم: از قوله عليه الصلوه و السلام و اجرى علينا طيبات الرزق چنان استفاده مى شود كه آن چيزى كه در مقام تفضل رزق انسان شده بخواهد بر بهايم و حيوانات ديگر جارى كند جايز نيست چنانكه بعضى از سفله ى ناس غذا و قوت خود را به حيواناتى كه به آن انس دارند مى دهند و اين حرام است و بعضى از فقها تصريح به آن نموده اند.
الخليقه: به معنى مخلوق تاء او تاء ناقله از وصفيت است باسميت مثل تاء حقيقت ملكه عبارت از قوه ى مدركه است كه تعبير از آن به آن كنند و به واسطه ى همان قوه خواص اشياء و صناعات را مى توان فهميد به عبارت اخرى از اجتماع قوه ى غضبيه و شهويه و عقليه در آن استعداد دارد كه هر چيز بفهمد و هيچ مخلوق از اين قابليت ندارد اين است معنى آيه كه خلاق عالم مسميات را عرض كرد بر ملائكه و فرمود كه خبر دهيد بر من باسماء ايشان يعنى آن چيزى كه سبب آن اين مسميات فهميده شود يعنى دلائل اينها و آنها معترف شدند به عجز از آن و از جهت همين شرافت ملائكه است انسان را بر همه.
و ما را فضيلت داد به سبب ملائكه بر تمام خلق خود پس هر مخلوقى از مخلوقات او مطيع هستند از براى ما به سبب قدرت او و مى گردد به سوى اطاعت ما به عزت او.
..........................
