اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
ثنا و ستايش هميشه در برابر كمال ها و فضيلت ها ابراز مى شود و اصولا هر جا كه ثنا و مدحى صورت پذيرد ، حتما منشأ ربانى و الهى خواهد داشت . البته فهم اين مسئله متوقف بر شناخت قدرت و علم الهى است ؛ به گونه اى كه آن دو صفت عظيم الهى يك واقعيت جارى و سارى در كائنات تلقى شوند . بدين ترتيب ، كسى كه خدا را در يك گوشه ى عالم فرض مى كند ، در حالى كه فرشتگان به گرد او مى گردند و از همان جا به ما نعمت و روزى مى دهد ، نمى تواند علم و قدرت خدا را در نظام جهان ، سارى و جارى بداند . اين فرد در واقع بت پرستى است كه بيش از اين نمى فهمد و معذور است . چنين فردى ، خدايى را كه : (فعال لما يريد ؛ هر چه را بخواهد مى كند) و : (له ما فى السموات و ما فى الأرض ؛ آن چه در آسمان ها و زمين است ، از اوست.) و (بيده ملكوت كل شى ء ؛ ملكوت و سراسر وجود همه ى اشيا به دست او است.) مى باشد نمى شناسد ؛ خدايى كه تمام حقيقت همه ى اشيا ، از يك بوته ى گل گرفته تا سپهر بى كران و همه ى زيبايى ها در جهان از آن او است ؛ از اين رو ، هر چه را كه بستاييم و مدح و حمد كنيم ، فقط خدا را ستايش كرده ايم .
بنابراين ، مقصود امام عليه السلام از اين كه مى فرمايد : خدايا ! ثنا و مدح و حمدم را براى خود قرار ده ، اين است كه به امت بفهماند همه ى كمالات و فضايل هستى از آن حضرت حق است و قهرا ستايش هم از اتصاف به همان كمالات برمى خيزد ؛ از اين رو ، ويژه ى خداوند متعال خواهد بود .
ما هر روز در نمازهاى واجب يوميه ، ده بار سوره ى «فاتحة الكتاب» را قرائت مى كنيم و در ضمن آن عرضه مى داريم : (الحمد لله رب العالمين)؛ يعنى تمام ستايش ها از آن خدا است . اهل ادب مى گويند : «الف و لام در (الحمد لله) براى جنس است . بنابراين ، هر چه حمد ناميده مى شود و به هر چه تعلق بگيرد ، در واقع ستايش خدا است ، زيرا هر فضيلتى كه در عالم هست ، داده ى او است و در اين دهش كسى شريك او نيست و اگر كسى به اين حقيقت پى ببرد ، ديگر اقبال و ادبار دنيا را ارجى نمى نهد ؛ بدين جهت ، امام عليه السلام در ادامه فرمود : «خدايا ! قلبم را آن چنان به خود مشمول كن كه به آن چه از دنيا به من داده اى ، دل نبندم و از آن چه نداده اى ، غمگين نشوم.» چنين فردى - چنان كه در متن دعا آمده است - به طور طبيعى و منطقى بدنش به طاعت الهى اشتغال دارد و قلبش به تقوا آميخته است و به هيچ چيز جز رضاى حق ، راضى نيست و از هيچ چيز ، جز آن چه مورد خشم و غضب خداوند متعال است ، نگران نمى شود .
اللهم صل على محمد و آله ، و فرغ قلبى لمحبتك ، و اشغله بذكرك ، و انعشه بخوفك و بالوجل منك ، و قوه بالرغبة اليك ، و أمله الى طاعتك ، و أجر به فى أحب السبل اليك ، و ذلله بالرغبة فيما عندك أيام حياتى كلها ؛
خدايا ! بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست و قلبم را براى محبت خود از دل مشغولى ها تهى ساز و به ياد خود مشغول دار و با خوف از خود آماده و هوشيارش ساز و با متمايل ساختن به خود ، توانش بخش و فرمان بردارى از خود را برايش دلپذير فرما و سرانجام ، قلبم را راهى مسيرى كن كه بيش از همه خوشايند حضرتت باشد و با اشتياق هميشگى و در همه ى عمر به آن چه نزد خود دارى ، آن را فروتن نما و تربيت كن.
..........................
