برنامه روزانه یك مسلمان
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه
یك مسلمان باید برنامه
نكته ى ديگر آن كه حضرت امر فرموده كه دعا كننده در سجده دعا كند ؛ چنان كه در روايت آمده است :
أقرب ما يكون العبد من الله - عز و جل - و هو ساجد ؛
نزديك ترين حالات عبد به خالق خود در حال سجده حاصل مى شود .
نيز امام صادق عليه السلام فرمود :
أقرب ما يكون العبد من ربه اذا دعا ربه و هو ساجد ؛
دعاى در حال سجده نزديك ترين مقام بنده به حضرت حق است .
هم چنين «عبدالله بن هلال» مى گويد : از دل تنگى خود نزد امام صادق عليه السلام گله كردم كه اموالم متفرق شده و گرفتارى ، مرا در برگرفته است . حضرت فرمود :
عليك بالدعاء و أنت ساجد ؛
حتما در حال سجده به دعا بپرداز.
خواجه حافظ شيرازى نيز در موارد متعدد مى گويد :
1. هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ
از يمن دعاى شب و ورد سحرى بود
2.بيار مى كه چون حافظ مدامم استظهار
به گريه سحرى و نياز نيم شب است
3. چه شكرهاست در اين شهر كه قانع شده اند
شاهبازان طريقت به مقام مگسى
بال بگشا و صفير از شجر طوبى زن
حيف باشد چو تو مرغى كه اسير قفسى
آرى ، اكنون كه تمامى ذرات جهان در سجده و ذاكر و تسبيح گوى حضرت حق هستند ؛ چنان كه قرآن كريم مى فرمايد :
(ألم تر أن الله يسجد له من فى السموات و من فى الأرض و الشمس والقمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس)؛
آيا نمى بينى ساكنان آسمان و زمين و نيز خورشيد و ماه و ستارگان و كوه ها و درختان و همه ى جنبندگان و بسيارى از مردم در برابر عظمت حضرت حق سجده مى كنند .
چه خوب است از سجده و حال خوش آن ، غفلت نورزيم و گاه گاهى خدا را در حال سجده ياد كنيم . سعدى مى گويد :
دوش مرغى به صبح مى ناليد
عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش
يكى از دوستان مخلص را
مگر آواز من رسيد به گوش
گفت : باور نداشتم كه تو را
بانگ مرغى چنين كند مدهوش
گفتم : اين شرط آدميت نيست
مرغ تسبيح گوى و من خاموش
و تولنى بنجح طلبتى و قضاء حاجتى و نيل سؤلى قبل زوالى عن موقفى هذا بتيسيرك لى العسير و حسن تقديرك لى فى جميع الأمور ، و صل على محمد و آله ، صلاة دائمة نامية لا انقطاع لأبدها و لا منتهى لأمدها ، واجعل ذلك عونا لى و سببا لنجاح طلبتى ، انك واسع كريم . و من حاجتى يا رب كذا و كذا . - و تذكر حاجتك ثم تسجد و تقول فى سجودك - : فضلك آنسنى ، واحسانك دلنى ، فأسألك بك و بمحمد و اله - صلواتك عليهم - أن لا تردنى خائبا؛
خدايا ! با برآوردن حاجاتم و اجابت درخواستم ، خود مرا سرپرستى و كفايت فرما و پيش از آن كه از دعا فارغ شوم ، با آسان نمودن مشكلات و نيك مقرر داشتن همه ى مقدرات زندگى ، با برآوردن خواسته ام مرا كام روا گردان و بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست ؛ درودى پيوسته فزاينده كه تا ابد منقطع نگردد و محدود به زمانى نشود و اين درود را وسيله اى براى رسيدن به حاجات و كمك در مشكلات من قرار ده كه تو كريمى و رحمتت گسترده است . آن گاه پس از اداى اين كلمات و با ذكر حاجات خود ، سجده كن و در حال سجده بگو: تفضل تو مونس من است و احسان تو مرا راهنمايى كرده است، پس به حق خودت و به حق محمد و آل محمد ، نااميدم برمگردان .
توفيق دعا در سايه ى تقدير الهى
امام سجاد عليه السلام در اين فراز از دعا توفيق يافتن در دعا را وابسته به تقدير الهى مى دانند ؛ يعنى مشيت حق بايد راه گشاى حركت قربى دعا كننده باشد و طبعا اين حسن تقدير ، خود از بزرگ ترين نعمت ها و درهاى رحمت الهى است كه بر روى بنده گشوده شده است ، زيرا چه بسيارند مردمانى كه به گرفتارى هاى گوناگون و كمر شكن مبتلا مى گردند ، ولى هرگز در دعا به روى آنها باز نمى شود و توفيق دست تضرع به آسمان دراز كردن را نمى يابند . پس معلوم است كه موفقيت در دعا ، خود بخش مهمى از رحمت حضرت حق است و نشانه ى اراده ى خير خالق براى بنده ى خود مى باشد .
مشروط بودن دعا به برداشته شدن موانع اجابت
از سوى ديگر ، امام عليه السلام اجابت را مشروط به اين مى داند كه خداوند متعال موانع سر راه اجابت را برطرف فرمايد ، چه اگر چه برداشته شدن مشكلات عادتا محال مى نمايد ، ولى آن چه براى ما بسيار مشكل است ، براى خدا بسيار آسان است . بدين ترتيب ، سختى هاى بسيار در اثر دعا به آسانى تبديل مى شود .
دعا در حال سجده
نكته ى ديگر آن كه حضرت امر فرموده كه دعا كننده در سجده دعا كند ؛ چنان كه در روايت آمده است :
أقرب ما يكون العبد من الله - عز و جل - و هو ساجد ؛
نزديك ترين حالات عبد به خالق خود در حال سجده حاصل مى شود .
نيز امام صادق عليه السلام فرمود :
أقرب ما يكون العبد من ربه اذا دعا ربه و هو ساجد ؛
دعاى در حال سجده نزديك ترين مقام بنده به حضرت حق است .
هم چنين «عبدالله بن هلال» مى گويد : از دل تنگى خود نزد امام صادق عليه السلام گله كردم كه اموالم متفرق شده و گرفتارى ، مرا در برگرفته است . حضرت فرمود :
عليك بالدعاء و أنت ساجد ؛
حتما در حال سجده به دعا بپرداز.
خواجه حافظ شيرازى نيز در موارد متعدد مى گويد :
1. هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ
از يمن دعاى شب و ورد سحرى بود
2.بيار مى كه چون حافظ مدامم استظهار
به گريه سحرى و نياز نيم شب است
3. چه شكرهاست در اين شهر كه قانع شده اند
شاهبازان طريقت به مقام مگسى
بال بگشا و صفير از شجر طوبى زن
حيف باشد چو تو مرغى كه اسير قفسى
آرى ، اكنون كه تمامى ذرات جهان در سجده و ذاكر و تسبيح گوى حضرت حق هستند ؛ چنان كه قرآن كريم مى فرمايد :
(ألم تر أن الله يسجد له من فى السموات و من فى الأرض و الشمس والقمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس)؛
آيا نمى بينى ساكنان آسمان و زمين و نيز خورشيد و ماه و ستارگان و كوه ها و درختان و همه ى جنبندگان و بسيارى از مردم در برابر عظمت حضرت حق سجده مى كنند .
چه خوب است از سجده و حال خوش آن ، غفلت نورزيم و گاه گاهى خدا را در حال سجده ياد كنيم . سعدى مى گويد :
دوش مرغى به صبح مى ناليد
عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش
يكى از دوستان مخلص را
مگر آواز من رسيد به گوش
گفت : باور نداشتم كه تو را
بانگ مرغى چنين كند مدهوش
گفتم : اين شرط آدميت نيست
مرغ تسبيح گوى و من خاموش
و تولنى بنجح طلبتى و قضاء حاجتى و نيل سؤلى قبل زوالى عن موقفى هذا بتيسيرك لى العسير و حسن تقديرك لى فى جميع الأمور ، و صل على محمد و آله ، صلاة دائمة نامية لا انقطاع لأبدها و لا منتهى لأمدها ، واجعل ذلك عونا لى و سببا لنجاح طلبتى ، انك واسع كريم . و من حاجتى يا رب كذا و كذا . - و تذكر حاجتك ثم تسجد و تقول فى سجودك - : فضلك آنسنى ، واحسانك دلنى ، فأسألك بك و بمحمد و اله - صلواتك عليهم - أن لا تردنى خائبا؛
خدايا ! با برآوردن حاجاتم و اجابت درخواستم ، خود مرا سرپرستى و كفايت فرما و پيش از آن كه از دعا فارغ شوم ، با آسان نمودن مشكلات و نيك مقرر داشتن همه ى مقدرات زندگى ، با برآوردن خواسته ام مرا كام روا گردان و بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست ؛ درودى پيوسته فزاينده كه تا ابد منقطع نگردد و محدود به زمانى نشود و اين درود را وسيله اى براى رسيدن به حاجات و كمك در مشكلات من قرار ده كه تو كريمى و رحمتت گسترده است . آن گاه پس از اداى اين كلمات و با ذكر حاجات خود ، سجده كن و در حال سجده بگو: تفضل تو مونس من است و احسان تو مرا راهنمايى كرده است، پس به حق خودت و به حق محمد و آل محمد ، نااميدم برمگردان .
توفيق دعا در سايه ى تقدير الهى
امام سجاد عليه السلام در اين فراز از دعا توفيق يافتن در دعا را وابسته به تقدير الهى مى دانند ؛ يعنى مشيت حق بايد راه گشاى حركت قربى دعا كننده باشد و طبعا اين حسن تقدير ، خود از بزرگ ترين نعمت ها و درهاى رحمت الهى است كه بر روى بنده گشوده شده است ، زيرا چه بسيارند مردمانى كه به گرفتارى هاى گوناگون و كمر شكن مبتلا مى گردند ، ولى هرگز در دعا به روى آنها باز نمى شود و توفيق دست تضرع به آسمان دراز كردن را نمى يابند . پس معلوم است كه موفقيت در دعا ، خود بخش مهمى از رحمت حضرت حق است و نشانه ى اراده ى خير خالق براى بنده ى خود مى باشد .
مشروط بودن دعا به برداشته شدن موانع اجابت
از سوى ديگر ، امام عليه السلام اجابت را مشروط به اين مى داند كه خداوند متعال موانع سر راه اجابت را برطرف فرمايد ، چه اگر چه برداشته شدن مشكلات عادتا محال مى نمايد ، ولى آن چه براى ما بسيار مشكل است ، براى خدا بسيار آسان است . بدين ترتيب ، سختى هاى بسيار در اثر دعا به آسانى تبديل مى شود .
دعا در حال سجده
نكته ى ديگر آن كه حضرت امر فرموده كه دعا كننده در سجده دعا كند ؛ چنان كه در روايت آمده است :
أقرب ما يكون العبد من الله - عز و جل - و هو ساجد ؛
نزديك ترين حالات عبد به خالق خود در حال سجده حاصل مى شود .
نيز امام صادق عليه السلام فرمود :
أقرب ما يكون العبد من ربه اذا دعا ربه و هو ساجد ؛
دعاى در حال سجده نزديك ترين مقام بنده به حضرت حق است .
هم چنين «عبدالله بن هلال» مى گويد : از دل تنگى خود نزد امام صادق عليه السلام گله كردم كه اموالم متفرق شده و گرفتارى ، مرا در برگرفته است . حضرت فرمود :
عليك بالدعاء و أنت ساجد ؛
حتما در حال سجده به دعا بپرداز.
خواجه حافظ شيرازى نيز در موارد متعدد مى گويد :
1. هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ
از يمن دعاى شب و ورد سحرى بود
2.بيار مى كه چون حافظ مدامم استظهار
به گريه سحرى و نياز نيم شب است
3. چه شكرهاست در اين شهر كه قانع شده اند
شاهبازان طريقت به مقام مگسى
بال بگشا و صفير از شجر طوبى زن
حيف باشد چو تو مرغى كه اسير قفسى
آرى ، اكنون كه تمامى ذرات جهان در سجده و ذاكر و تسبيح گوى حضرت حق هستند ؛ چنان كه قرآن كريم مى فرمايد :
(ألم تر أن الله يسجد له من فى السموات و من فى الأرض و الشمس والقمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس)؛
آيا نمى بينى ساكنان آسمان و زمين و نيز خورشيد و ماه و ستارگان و كوه ها و درختان و همه ى جنبندگان و بسيارى از مردم در برابر عظمت حضرت حق سجده مى كنند .
چه خوب است از سجده و حال خوش آن ، غفلت نورزيم و گاه گاهى خدا را در حال سجده ياد كنيم . سعدى مى گويد :
دوش مرغى به صبح مى ناليد
عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش
يكى از دوستان مخلص را
مگر آواز من رسيد به گوش
گفت : باور نداشتم كه تو را
بانگ مرغى چنين كند مدهوش
گفتم : اين شرط آدميت نيست
مرغ تسبيح گوى و من خاموش
.............................
