اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
شرح: يعنى توئى خدا نيست خدائى مگر تو يكى است تنها و نهايت تنهائى توئى خدا
احد و فرد هر دو لفظ به معنى يك و تغاير آنها به حسب اعتبار مثلا فرد تعبير به تنهائى شود اما احد تعبير به تنهائى نكند، متوحد و متفرد اسم فاعلند به معنى وضع لغوى كه باب تفعل است موضوع هستند از براى مطاوعه ى فعل، معنى ايشان قبول يگانگى كننده و تنهائى كننده و اين معنى غير مناسب است، و لطفى در مقام ندارد و به خاطر همين مطلب به معنى تعبير كردند به صاحب تنهائى متفرد ذوالفردانيه و اين معنى هم لطف ندارد.
التركيب: لا اله الا انت يا تاكيد است از جهت جمله مثبته اى انت الله لا اله الا انت تاكيد اثبات به نفى شده است يا خبر دويم انت است يا بدل و يا حال او از جهت خبر بنا بر جواز امثال اين نحو حال، و قول بر اينكه جمله ى معترضه است بعيد است به حسب سياق، احد و توحيد صفت الله است يا خبر بعد خبر يا بدل و همچنين ساير الفاظ واقعه مثل اينها مثل عظيم المتعظم الرحمن الرحيم و هكذا.
نيست خدائى به غير از تو كريم است و نهايت كرم، بزرگست نهايت بزرگى كبير است نهايت تكبر.
و دور نيست كه باب تفعل در مقام از جهت مبالغه باشد يعنى نهايت يگانگى دارنده به عبارت اخرى در يگانگى نظير ندارد.
كريم: يعنى جود دارنده.
متكرم: يعنى زياده بر زياد جود دارنده است باب تفعل در اين مقام هم از جهت مبالغه مى باشد مثل سابق مثل همين معنى است اسماء فاعلى كه بعد هم ذكر شود.
عظيم و كبير: به معنى بزرگى و فرق ما بين ايشان به حسب اعتبار به اين معنى كبير به حسب رتبه در مقام و شرف است و عظيم اعم از اين است به حسب اعوان و اموال و منال هم گويند.
متعظم و متكبر: اسم فاعلند يعنى نهايت عظمت و بزرگى دارنده.
التركيب: لا اله الا انت يا تاكيد است از جهت جمله مثبته اى انت الله لا اله الا انت تاكيد اثبات به نفى شده است يا خبر دويم انت است يا بدل و يا حال او از جهت خبر بنا بر جواز امثال اين نحو حال، و قول بر اينكه جمله ى معترضه است بعيد است به حسب سياق، احد و توحيد صفت الله است يا خبر بعد خبر يا بدل و همچنين ساير الفاظ واقعه مثل اينها مثل عظيم المتعظم الرحمن الرحيم و هكذا.
توئى خدا، نيست خدائى غير از تو رفيع است در نهايت رفعت، شديد العقوبه است.
العلى المتعال: على صفت مشبهه است به معنى رفعت دارنده.
متعال: اسم فاعل است.
در مجمع البحرين است: و در اسماء خداوند است العلى و المتعال على آن كسى است كه بالاتر از او در مرتبه چيزى نيست صيغه ى فعيل است فاعل از علا يعلو، متعال كسى است كه بزرگست از هر وصفى بر وزن متفاعل از علو تعالى يتعالى متعال.
محال: به كسر ميم به معنى عقوبت و كيد كردن است مصدر است از محل و ماحل محال و مماحله.
التركيب: لا اله الا انت يا تاكيد است از جهت جمله مثبته اى انت الله لا اله الا انت تاكيد اثبات به نفى شده است يا خبر دويم انت است يا بدل و يا حال او از جهت خبر بنا بر جواز امثال اين نحو حال، و قول بر اينكه جمله ى معترضه است بعيد است به حسب سياق، احد و توحيد صفت الله است يا خبر بعد خبر يا بدل و همچنين ساير الفاظ واقعه مثل اينها مثل عظيم المتعظم الرحمن الرحيم و هكذا.
توئى خدا، نيست خدائى مگر تو رحمن است رحيم عالم به هر چيز خالق هر چيز از روى حكمت.
رحمن و رحيم: صفت مشبهه است مبنى هستند بر مبالغه رحمن ابلغ است زيرا كه گفته اند كثرت حروف دلالت بر كثرت معنى كند.
عليم: صيغه ى مبالغه يعنى محيط است علم او به هر چيز.
حكيم: خلقت كردن اشياء بر وجه اتقان و صلاح.
التركيب: لا اله الا انت يا تاكيد است از جهت جمله مثبته اى انت الله لا اله الا انت تاكيد اثبات به نفى شده است يا خبر دويم انت است يا بدل و يا حال او از جهت خبر بنا بر جواز امثال اين نحو حال، و قول بر اينكه جمله ى معترضه است بعيد است به حسب سياق، احد و توحيد صفت الله است يا خبر بعد خبر يا بدل و همچنين ساير الفاظ واقعه مثل اينها مثل عظيم المتعظم الرحمن الرحيم و هكذا.
.............................
