مرتبه ى بهيميه پس مى باشند مثل كسانى كه وصف كرد خدا در محكم كتاب خود اين جماعتى را كه در آيات من تدبر نمى كنند مثل چهارپايان هستند يا گمراه تر هستند از ايشان وجه اضليت انسان غير عالم از بهيمه يا از جهت آن است كه بهيمه را اگر زجر كنند منزجر مى شود و اگر امر كنند بجاى مى آورد به خلاف انسان كه با اين همه انبياء و اوصياء هيچ اعتناء نمى كنند و يا وجه آن است كه بر بهايم آلت معرفت و تميز داده نشده به خلاف انسان كه داده شد بر او و اسباب تميز و معرفت مع ذلك اعمال نمى كند.
دفع شبهه: قوله عليه الصلوه و السلام و لو كانوا كذلك مقصود از اين فقره نه اين است كه اگر حبس مى كرد انسان اضل از بهيمه بود و اين مطلب غلط است زيرا كه در اين حال مثل بهيمه بود صورت انسانيه را در انسانيت مدخليت ندارد
گر به صورت آدمى انسان بدى
احمد و بوجهل پس يكسان بدى
بلكه مقصود اين است كه بعد از اعطاء آلات و اسباب معرفت شكر نكنند و حمد نكنند و هر آينه اضل از بهيمه هستند حاصل كلام قوله (ع) لو كانوا متفرعات عدم شكر و عدم حمد است بعد از معرفت نه ترك شكر و حمد است بعد از حبس، معرفت زيرا كه در اين وقت خود بهيمه است نه اضل از آن.
...............
