• بخشی از دعای 20
- عدل گستر باشید.
- خشم خود را فرو خورید.
- فتنه‌ها و خصومت را خاموش
نكته ى دوم ، درس مقاومت است . توصيه ى امام عليه السلام اين است كه در صورت پيدايش كسالت در بدن ، نه تنها نبايد خود را ببازيم و بى قرارى كنيم ، كه شايسته است آن را با كمال نشاط تحمل كنيم ، زيرا چه بسا ترس و خودباختگى موجب تشديد بيمارى يا سبب طولانى شدن آن گردد و در طرف مقابل ، دل اميدوار و روح قوى موجب اندك شدن يا از بين رفتن بيمارى شود .
هم سانى سلامت و بيمارى در لزوم شكر
همه ى اعضاى بدن آدمى - كه هر يك با مكانيزم دقيق و شگرف خود مشغول به كار است - ابداع و ابتكارى از خداوند متعال است كه تحت تدبير الهى به كار ويژه ى خود مشغول است و غير از قادر مطلق هيچ كس توان تصور آن را ندارد . با اين حال ، بايد توجه داشته باشيم كه خداوند عليم حكيم دستگاه هاى گوارشى ، تنفس ، دفع ، گردش خون و ... را مطابق با نظام تغييرپذير اين جهان و بالطبع آسيب پذير قرار داده است و هرگاه اراده مى كرد ، مى توانست ارتباط داخلى و خارجى آن را چنان تنظيم كند كه تا ابد برقرار باشد ، ولى اين كار را در تمامى اين جهان و در هيچ آفريده اى مقرر نفرموده است و در اين ماجرا ، حكمتى عظيم نهفته است ؛ از اين رو ، حضرت سجاد عليه السلام درست به همان ميزان كه براى سلامتى ، خداوند متعال را سپاس مى گويد ، به همان مقدار بر پيش آمدن بيمارى و ناگوارى ها از خدا سپاس گزارى مى كند و اين درسى است كه بدانيم بيمارى نيز خود آكنده ازمصالح خاصى است كه خداوند متعال براى انسان مقرر داشته است و امام عليه السلام اين مصالح را آن چنان مى بيند كه مى فرمايد : خدايا ! در حيرتم كه بر كدام يك از اين دو نعمت بيشتر سپاس گزارم : بر پيش آمدن سلامتى و امن و عافيت و يا پيدايش بيمارى و پديد آمدن نارسايى و اختلال بدنى ؟
بدين سان ، با تأمل در سخنان حضرت مى توان از برخى از رموز خلقت آگاه شد ، زيرا همسان ديدن سلامتى و بيمارى در لزوم شكر ، نشان از احاطه ى علمى آن امام همام به ازل و ابد عالم است ، چرا كه او مى داند رنج دنيا ذخيره اى براى ابديت است ؛ بر خلاف كسى كه با كوته فكرى و سطحى فكرى مرگ را آخر زندگى انسان مى پندارد و طبعا هر گونه رنج و دردى را براى انسان ناروا مى داند و كورى را ظلم و بينايى را محض عدل مى خواند ، او كسى كه به اول و آخر و ازل و ابد آگاه است ، مى داند هيچ رنج و مصيبتى نيست ، مگر آن كه به عدل و رحمت حضرت حق به نحو اكمل جبران خواهد شد .
آن چه گفته شد به حكمت اصل مسئله ى بيمارى مربوط است كه همه ى انسان ها - اعم از صالح و طالح و مؤمن و كافر - در آن شريك هستند و هر كدام اين حوادث را به طور قهرى و جداگانه تحمل مى كنند ، اما بحث سلسله مصالحى كه در صورت رضا به قضاى الهى براى صالحان و مؤمنان تقدير گرديده است ، در قسمت هاى بعد خواهد آمد .
اللهم لك الحمد على ما لم أزل أتصرف فيه من سلامة بدنى ، و لك الحمد على ما أحدثت بى من علة فى جسدى ، فما أدرى - يا الهى - أى الحالين أحق بالشكر لك ، و أى الوقتين أولى بالحمد لك ؛
پروردگارا ! تو را بر تندرستى اى كه تا كنون از آن بهره برده ام ، سپاس مى گويم و نيز تو را بر بيمارى كه گاه در بدنم پديد آورده اى شكر گزارم . اى معبود من ! نمى دانم بر كدام يك از اين دو (سلامتى يا بيمارى) بيشتر شكر كنم و نمى دانم كدام يك از دو وقت براى سپاس گزارى سزاوارتر است.
.......................
