برنامه روزانه یك مسلمان
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه
یك مسلمان باید برنامه
حضرت سجاد عليه السلام به دنبال فرمايش پيشين خود كه فرمود : «خدايا ! هميشه قلب و زبان و جوارح ما را به ذكر خود مشغول گردان.» در اين فراز از خداوند متعال درخواست مى كند كه اگر تقدير فرمودى كه قلب و جوارح و زبان من فراغتى داشته باشد ، ما را از كردار ناپسند در سلامت دار تا از گرفتارى گناه در امان باشيم و صحيفه ى اعمال ما از گناهان تهى و از حسنات آكنده باشد .
نقش فراغت در زندگى گاهى آماده سازى انسان براى انجام تكاليف بعدى است كه بسيار لازم و مطلوب است و گاهى نقش آن غافل سازى است كه امرى بسيار خطرناك است ، زيرا فرد در اين حال در تيررس ابليس قرار مى گيرد ؛ همان صياد ماهرى كه پيوسته در پى صيدهاى سرگردان و غافل است ، او را به سادگى از پاى درآورده و دست و پا و چشم و گوش او را تسخير مى كند . بدين ترتيب ، براى شيطان هيچ راهى از مدخل غفلت ، سر راست تر و نزديك تر نيست .
توجه به اين نكته نيز بايسته است كه هر چند گاهى گذران اوقات فراغت با ارتكاب گناه همراه نيست ، ولى در موارد بسيار بيكارى ، خسته كننده ، اتلاف عمر و بيهوده گرايى را به دنبال مى آورد و در نتيجه فرد عمر خود را در بطالت سپرى مى كند . از اين رو ، امام عليه السلام در دورى از آن درخواست مى نمايد كه ايام فراغت با جريان ملال انگيزى سپرى نشود ، كه شايد بدترين نوع آن ، تمام شدن ايام عمر به بطالت و پوچى باشد .
در اين زمينه روايات فراوان از معصومين عليهم السلام وارده شده است كه بطالت و بيهوده گرايى را سخت سرزنش مى كند . به چند روايت اشاره مى كنيم :
1. در روايت است كه حضرت موسى بن جعفر عليه السلام فرمود :
ان الله - جل و عز - يبغض العبد النوام الفارغ ؛
خداوند متعال آدم پرخواب بيكار را دوست ندارد .
2. امام صادق عليه السلام فرمود :
ان الله - عز و جل - يبغض كثرة النوم و كثرة الفراغ؛
خداوند متعال خواب و بيكارى زياد را دوست نمى دارد .
3. هم چنين از امام كاظم عليه السلام نقل است كه به بعضى از فرزندانش فرمود :
اياك و الكسل و الضجر، فانك ان كسلت لم تعمل ، و ان ضجرت لم تعط الحق ؛
بپرهيز از بى حوصلگى و كسالت ، زيرا با وجود كسالت ، توانايى كار را نخواهى داشت و با بى حوصلگى حق را از دست خواهى داد.
.........................
