اين دعا ، يكي از آموزه هاي كم نظير در معرفي فرشتگان ، مي باشد . امام سجاد عليه السلام در اين دعا انواع فرشتگان را برشمرده و ماموريت ويژه ي هر يك از آن وجودات پاك و معصوم را به طور واضح و گويا بيان فرموده است .
اللهم و حمله عرشك الذين لا يفترون من تسبيحك و لا يسئمون من تقديسك و لا يستحسرون من عبادتك و لا يؤ ثرون التقصير على الجد فى أمرك و لا يغفلون عن الوله اليك. خدايا، درود خود را بر حاملان عرش خود روا دار كه در تسبيح تو سستى نكنند و از تقديس تو خسته نگردند و از عبادت تو آزرده نشوند و از عشق و محبت تو غفلت نورزند.
در دعاى سوم، امام سجاد ضمن نثار درود و سلام بر ملائكه، مطالب مهمى را پيرامون اين دسته از مخلوقات الهى بيان مى كنند. كه از مهم ترين مباحثى است كه در جهان بينى دقيق الهى و مكتب انبياء عليهم السلام مورد توجه و عنايت قرار گرفته است.
در اين جهان بينى، مأموران الهى دست اندركار اداره عالم مى باشند. در منابع دينى آمده است كه فرود آمدن هر قطره باران به وسيله ملكى از ملائكه الله روى مى دهد؛ يعنى آن ملك آن قطره از ابر جدا شده را به زمين مى رساند. البته ما از اين ملائكه به نيروى جاذبه تعبير مى كنيم. ولى به هر صورت، اين نيروست كه يكايك قطرات باران را به طرف زمين هدايت مى كند، زيرا در غير اين صورت آن قطرات در فضا معلق مى ماندند.
بدين ترتيب، از كوچك ترين كارها كه فرود آمدن قطره اى باران است تا كلان ترين كارها كه عبارت از وحى بر انبيا و آوردن شريعت ها و قيام قيامت و بر هم خوردن نظام عالم و بر پاشدن مردگان از عالم قبور و... باشد، جملگى توسط مدبرات امر و ملائكه موكل انجام مى شود و اسلام نيز اين امور را به ايشان نسبت داده است؛ براى مثال امير مؤ منان عليه السلام در خطبه اول نهج البلاغه براى ملائكه اقسامى را ذكر فرموده كه بالغ بر شش يا هفت طايفه از آنان را شامل مى شود؛ بعضى ملائكه ارضيه، بعضى برزخى و ملكوتى و برخى ديگر ملائكه عالين و مهيمن هستند كه مجرد محض بوده و حاملين عرش مى باشند و داراى بالاترين مقام در بين فرشتگان مى باشند.
ائمه ما عليهم السلام نيز براى فرشتگان ويژگى هاى فوق العاده اى ذكر فرموده اند: هرگز در عمل سستى ندارند، خسته نمى شوند، آزردگى و بى حوصلگى بر آنان تعارض نمى شود، جديت در كار و پيوستگى هميشگى دارند و هرگز غفلت نمى ورزند.
در نهج البلاغه نيز از جمله صفات آنان آورده شده كه آنان: نمى زايند، زاييد نشده اند، خواب ندارند، موت (مانند موت بشرى) در آنان نيست، احتمال خطا و گناه در آن ها وجود ندارد، جملگى معصومند، حقايق نوريه هستند، از ظلمات عالم ماده خارجند.
در متون اسلامى و هم چنين ساير اديان الهى از بسيارى از روابط ثابتى كه در عالم طبيعت وجود دارند و قوانين كلى علوم طبيعى را از آن ها به دست مى آوريم، به ملائكه تعبير شده كه همان قواى موجود در عالم ماده مى باشند. امير مؤ منان از آن ها به ملائكه ارضيه يعنى ملائكه موجود در زمين تعبير مى فرمايد، ولى ملائكه حامل عرش مجرد از ماده بوده و عوارض آن را كه عبارت از فتور، كمبود، سستى، خستگى، آزردگى و غفلت است ندارند. به همين جهت اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود آنان از حقايق نورى هستند. البته مقصود امير مؤ منان نور فيزيكى اى كه ما مى شناسيم نيست، زيرا نور محسوس، از خواص ماده يا احيانا فراورده ماده است و اين نور غير از نورى است كه به ملائكه نسبت مى دهند؛ همانند آن كه مى گوييم علم نورى است كه در قلب قرار مى گيرد، و معلوم است نور فيزيكى كه بر ظاهر اجرام مى تابد، در قلب و روان انسان جايى ندارد.
و اسرافيل صاحب الصور، الشاخص الذى ينتظر منك الاذن، و حلول الأمر فيتبه بالنفخه صرعى رهائن القبور و ميكائيل ذوالجاه عندك، و المكان الرفيع من طاعتك و جبريل الأمين على وحيك المطاع فى أهل سماواتك، المكين لديك، المقرب عندك. خدايا درود بر ملك مقرب خود اسرافيل صاحب صور بفرست كه آماده اذن و رسيدن امر از طرف تو است كه با نفخه خود آنان را كه در گورها قرار دارند بيدار كند! و نيز به ميكائيل ملك مقرب مطيع و صاحب جلال و مقام رفيع خود درود فرست! و نيز بر جبرئيل، امين وحى و صاحب مقام كه جملگى اهل سماوات در اطاعت او هستند و نزد تو مقام بلند و مرتبه اى مقرب دارد!
ملائكه چهارگانه كه هر يك متكفل شأن عظيمى از دستگاه خلقت هستند عبارتند از: اسرافيل، ميكائيل، جبرائيل و عزرائيل.
اما اسرافيل؛ او در صورى مى دمد كه ساكنان عالم برزخ به واسطه آن از قبور برخاسته و با نفخه ديگر به عالم محشر راه پيدا مى كنند. در روايتى از پبامبر خدا نقل شده كه وسعت دهانه آن صور همانند وسعت آسمان ها و زمين است. از اين گونه تعبيرها كه در روايات آمده و آثارى كه در قرآن كريم و ادعيه براى اين مسأله بيان شده درمى يابيم كه در كلمه صور و نفخه، نوعى تشبيه معقول به محسوس به كار رفته است كه براى بيان اصل مسأله، اين تشبيه نقش مهمى را دارد. ما مى دانيم كه بازتاب صور، برانگيخته شدن جميع انسان ها است و اين عمل در حقيقت نوعى تنبه و آگاهى براى برزخيان است كه با دگرگونى عجيب و حيرت آورى، يك باره خود را آماده ورود به عرصه قيامت مى بيند. از اين دگرگونى فوق العاده - كه هيچ نام و نشانى از آن موجود نيست - جز آنكه تعبير به نفخ صور كنيم، تعبير بهترى نداريم. تعبيرهاى روايى ديگرى هم كه در اين زمينه آمده غالبا در همين حال و هوا است. تبديل عالم برزخ به عالم قيامت كه در دو مرحله صورت مى گيرد، از حيرت آورترين و هولناك ترين مراحل و مراتب عالم برزخ است كه اميد است خداى منان از همه ما در آن روز عظيم دستگيرى نمايد!
اما ميكائيل؛ در روايات او را مأمور ارزاق، معادن، رشد و نمو اشجار و نباتات و پيدايش جانوران، حركت هاى عظيم افلاك و كرات، پيدايش دگرگونى هاى جوى و حركت درياها، پيدايش ابرها و بارش باران، و گرديدن فصول دانسته و داراى اعوان و ياران بسيارى است كه خود حديث مفصلى دارد و تفصيل آن مجال وسيع ديگرى را مى طلبد.
جبرائيل هم كه در قرآن كريم در وصف او آمده: انه لقول رسول كريمَ ذى قوه عند ذى العرش مكينَ مطاع ثم أمين، داراى قدرت فوق العاده و مكانت بلندى در نزد خداوند متعال است. او نزد خداى عرش، داراى قوت و قدرت بسيارى است و فرمانروا در بين ملائكه و امين در ابلاغ وحى است.
و اسرافيل صاحب الصور، الشاخص الذى ينتظر منك الاذن، و حلول الأمر فيتبه بالنفخه صرعى رهائن القبور و ميكائيل ذوالجاه عندك، و المكان الرفيع من طاعتك و جبريل الأمين على وحيك المطاع فى أهل سماواتك، المكين لديك، المقرب عندك. خدايا درود بر ملك مقرب خود اسرافيل صاحب صور بفرست كه آماده اذن و رسيدن امر از طرف تو است كه با نفخه خود آنان را كه در گورها قرار دارند بيدار كند! و نيز به ميكائيل ملك مقرب مطيع و صاحب جلال و مقام رفيع خود درود فرست! و نيز بر جبرئيل، امين وحى و صاحب مقام كه جملگى اهل سماوات در اطاعت او هستند و نزد تو مقام بلند و مرتبه اى مقرب دارد!
ملائكه چهارگانه كه هر يك متكفل شأن عظيمى از دستگاه خلقت هستند عبارتند از: اسرافيل، ميكائيل، جبرائيل و عزرائيل.
اما اسرافيل؛ او در صورى مى دمد كه ساكنان عالم برزخ به واسطه آن از قبور برخاسته و با نفخه ديگر به عالم محشر راه پيدا مى كنند. در روايتى از پبامبر خدا نقل شده كه وسعت دهانه آن صور همانند وسعت آسمان ها و زمين است. از اين گونه تعبيرها كه در روايات آمده و آثارى كه در قرآن كريم و ادعيه براى اين مسأله بيان شده درمى يابيم كه در كلمه صور و نفخه، نوعى تشبيه معقول به محسوس به كار رفته است كه براى بيان اصل مسأله، اين تشبيه نقش مهمى را دارد. ما مى دانيم كه بازتاب صور، برانگيخته شدن جميع انسان ها است و اين عمل در حقيقت نوعى تنبه و آگاهى براى برزخيان است كه با دگرگونى عجيب و حيرت آورى، يك باره خود را آماده ورود به عرصه قيامت مى بيند. از اين دگرگونى فوق العاده - كه هيچ نام و نشانى از آن موجود نيست - جز آنكه تعبير به نفخ صور كنيم، تعبير بهترى نداريم. تعبيرهاى روايى ديگرى هم كه در اين زمينه آمده غالبا در همين حال و هوا است. تبديل عالم برزخ به عالم قيامت كه در دو مرحله صورت مى گيرد، از حيرت آورترين و هولناك ترين مراحل و مراتب عالم برزخ است كه اميد است خداى منان از همه ما در آن روز عظيم دستگيرى نمايد!
اما ميكائيل؛ در روايات او را مأمور ارزاق، معادن، رشد و نمو اشجار و نباتات و پيدايش جانوران، حركت هاى عظيم افلاك و كرات، پيدايش دگرگونى هاى جوى و حركت درياها، پيدايش ابرها و بارش باران، و گرديدن فصول دانسته و داراى اعوان و ياران بسيارى است كه خود حديث مفصلى دارد و تفصيل آن مجال وسيع ديگرى را مى طلبد.
جبرائيل هم كه در قرآن كريم در وصف او آمده: انه لقول رسول كريمَ ذى قوه عند ذى العرش مكينَ مطاع ثم أمين، داراى قدرت فوق العاده و مكانت بلندى در نزد خداوند متعال است. او نزد خداى عرش، داراى قوت و قدرت بسيارى است و فرمانروا در بين ملائكه و امين در ابلاغ وحى است.
و اسرافيل صاحب الصور، الشاخص الذى ينتظر منك الاذن، و حلول الأمر فيتبه بالنفخه صرعى رهائن القبور و ميكائيل ذوالجاه عندك، و المكان الرفيع من طاعتك و جبريل الأمين على وحيك المطاع فى أهل سماواتك، المكين لديك، المقرب عندك. خدايا درود بر ملك مقرب خود اسرافيل صاحب صور بفرست كه آماده اذن و رسيدن امر از طرف تو است كه با نفخه خود آنان را كه در گورها قرار دارند بيدار كند! و نيز به ميكائيل ملك مقرب مطيع و صاحب جلال و مقام رفيع خود درود فرست! و نيز بر جبرئيل، امين وحى و صاحب مقام كه جملگى اهل سماوات در اطاعت او هستند و نزد تو مقام بلند و مرتبه اى مقرب دارد!
ملائكه چهارگانه كه هر يك متكفل شأن عظيمى از دستگاه خلقت هستند عبارتند از: اسرافيل، ميكائيل، جبرائيل و عزرائيل.
اما اسرافيل؛ او در صورى مى دمد كه ساكنان عالم برزخ به واسطه آن از قبور برخاسته و با نفخه ديگر به عالم محشر راه پيدا مى كنند. در روايتى از پبامبر خدا نقل شده كه وسعت دهانه آن صور همانند وسعت آسمان ها و زمين است. از اين گونه تعبيرها كه در روايات آمده و آثارى كه در قرآن كريم و ادعيه براى اين مسأله بيان شده درمى يابيم كه در كلمه صور و نفخه، نوعى تشبيه معقول به محسوس به كار رفته است كه براى بيان اصل مسأله، اين تشبيه نقش مهمى را دارد. ما مى دانيم كه بازتاب صور، برانگيخته شدن جميع انسان ها است و اين عمل در حقيقت نوعى تنبه و آگاهى براى برزخيان است كه با دگرگونى عجيب و حيرت آورى، يك باره خود را آماده ورود به عرصه قيامت مى بيند. از اين دگرگونى فوق العاده - كه هيچ نام و نشانى از آن موجود نيست - جز آنكه تعبير به نفخ صور كنيم، تعبير بهترى نداريم. تعبيرهاى روايى ديگرى هم كه در اين زمينه آمده غالبا در همين حال و هوا است. تبديل عالم برزخ به عالم قيامت كه در دو مرحله صورت مى گيرد، از حيرت آورترين و هولناك ترين مراحل و مراتب عالم برزخ است كه اميد است خداى منان از همه ما در آن روز عظيم دستگيرى نمايد!
اما ميكائيل؛ در روايات او را مأمور ارزاق، معادن، رشد و نمو اشجار و نباتات و پيدايش جانوران، حركت هاى عظيم افلاك و كرات، پيدايش دگرگونى هاى جوى و حركت درياها، پيدايش ابرها و بارش باران، و گرديدن فصول دانسته و داراى اعوان و ياران بسيارى است كه خود حديث مفصلى دارد و تفصيل آن مجال وسيع ديگرى را مى طلبد.
جبرائيل هم كه در قرآن كريم در وصف او آمده: انه لقول رسول كريمَ ذى قوه عند ذى العرش مكينَ مطاع ثم أمين، داراى قدرت فوق العاده و مكانت بلندى در نزد خداوند متعال است. او نزد خداى عرش، داراى قوت و قدرت بسيارى است و فرمانروا در بين ملائكه و امين در ابلاغ وحى است.
و الروح الذى هو على ملائكه الحجب، و الروح الذى هو من أمرك فصل عليهم و على الملائكه الذين من دونهم، من سكان سماواتك، و أهل الأمانه على رسالاتك، و الذين لا تدخلهم سامه من دئوب و لا اعياه من لغوب و لا فتور. و درود فرست بر روح، فرشته اى كه بر ملائكه حاجب مأمور است! و نيز بر آن فرشته اى كه در ارتباط با عالم امر مى باشد! و درود فرست بر ساير فرشتگان كه از ساكنان آسمان ها هستند و بر آنان كه واسطه پيام ها و امانت هاى تو مى باشند! و بر تمامى ملائكه اى كه هرگز خستگى و سستى و زحمت در جد و كوشش خود احساس نمى كنند.
................................
