بخشی از دعای دوازدهم صحیفه سجادیه:
1- خداوند امور فاسد بندگانش را از راه توبه اصلاح
اللغه: ابين از بيان به معنى آشكار، شكر جزاء.
توليته: يعنى مباشرت نمودن و منصرف ساختن.
املاء: مهله دادن است.
الاعراب: ما ابين صيغه ى تعجب است. فاء فسبحانك تفريع بر سابق است.
يعنى: پس منزه و پاكى چه قدر آشكار است كرم تو در معامله هر كه اطاعت تو نمود يا عصيان تو نمود جزا مى دهى از براى مطيع آنچه را كه تو او را متولى و متصرف ساختى او را براى او و مهلت مى دهى عاصى را در آنچه مالكى كه زود بگيرى او را تشكر و تملى بدل يا عطف بيان است از جهت ما ابين كرمك زيرا آشكار بودن كرم و بزرگى آن است كه ثناء نمايد مطيع را با اينكه تمام مال التجاره مطيع از او است و مهلت دهد گناهكار را با اينكه قدرت دارد كه تعجيل نمايد در عقوبت او.
اين فقره بيان است ايضا در بيان كرم يعنى عطا نمودى هر يك از آنها را بر آنچه واجب نبود براى او و تفضل نمودى بر هر يك از آنها به آنچه كوتاه است عمل از او.
يعنى: اگر جزاء مى دادى مطيع را به آنچه خود مباشر بودى او را هر آينه اميد بود كه نيابد ثواب تو را و زايل شود از او نعمت تو به واسطه ى آنكه چيزى نيست كه در مقابل او ثواب و نعمت داده شود.
يعنى: و لكن به كرم خود جزاء دادى او را بر مدت كم فانى به مدت طولانى هميشه بر نهايت نزديك زايل به نهايت كشيده ى باقى.
اللغه: لم تسمه اى لم تلزمه.
حمل: واداشتن.
مناقشات: جمع مناقشه تنگ گيرى نمودن.
آلات: اسباب.
يعنى: پس لازم نكردى بر او عوض آنچه را كه خورده است از روزى تو آن قدرى كه قوت يافته است به او بر طاعت تو، حمل نمى كنى او را بر تنگ گيريها در آلات كه وسيله جسته است در واداشتن آنها به سوى آمرزش تو.
كدح: يعنى مشقت.
جمله: يعنى مجموع.
ايادى: جمع ايد به معنى نعمت.
رهين: گرو، ساير: بقيه.
الاعراب: جار مجرور فاعل ذهب جزاء تميز.
يعنى: اگر اين كار به او مى نمودى يعنى قصاص روزى تو مى نمودى اگر مناقشه مى نمودى در آلات كه وسيله جست از براى مغفرت هر آينه مى رفت همه
مشقت و سعى او عرض كوچكترين نعمتى از نعم تو، و باقى مى ماند گرو ساير نعم تو.
اين عبارت بنابر ظاهر و فرض اگر انسان او را عمل باشد از جانب خود و منسوب به او باشد بدون مدخليت خدا در آن و الا عبد او را چيزى اصلا نيست تا اينكه در عوض نعمت كوچك دهد.
پس چه زمان خواهد سزاوار شد چيزى را از ثواب تو نه خواهد هيچ زمان بود لامتى تاكيد است.
............................
