نیاز و نیازمند
• بخشی از دعای 12
ای حاجتمندان! بدانید كه برای حوائجتان جز در خانه
امام عليه السلام سپس به خداى خود عرض مى كند : «گناهان بر دوشم سنگينى مى كند» . اين كلام هشدارى است به كسانى كه از روى غفلت و بى خبرى به طغيان و گناه دست مى يازند و خبرى از كوله بار خود ندارند و پيوسته بارى ديگر بر بارهاى خود مى افزايند و عمر را در اين مسير تباه مى سازند و لحظه به لحظه ، سرمايه ى عمر را كه قيمتى براى آن نمى توان يافت ، با آتش سوزان جهنم معامله مى كنند . تو گويى فرياد حراج عمر سر داده و سلطنت ابد و قرب الهى را به جهنم سوزان و هم جوارى جاودان با شياطين تعويض نموده اند .
سپس امام عليه السلام ريشه ى عصيان را جهل و نادانى برشمرده و مى فرمايد : «اگر معصيت صورت پذيرد ، به سبب جهل است» . البته جهل در اين جا به معناى عدم علم نيست ، بلكه به معناى غفلت از عاقبت كار و غلبه ى هوا و هوس و ناديده گرفتن زيان ها است ؛ قرآن كريم مى فرمايد :
(انما التوبة على الله للذين يعملون السوء بجهالة) ؛
توبه براى كسانى است كه بدى را با غفلت انجام داده اند .
نيز از زبان حضرت موسى عليه السلام مى فرمايد :
(أعوذ بالله أن أكون من الجاهلين) ؛
به تو پناه مى برم كه از غفلت زدگان باشم .
آنان كه به گناه آلوده شده و سپس با توبه مورد عفو قرار مى گيرند ، يا معصيت را نمى شناسند و يا جاهل مقصرند ؛ يعنى اجمالا مى دانند كه معصيت و اطاعتى وجود دارد ، ولى از يادگيرى آنها غفلت ورزيده اند . از اين رو ، هيچ كس دست به طغيان و عصيان نمى زند ، مگر آن كه نادان است ؛ يعنى نسبت به آينده نمى انديشد و لذت زودگذر را به قيمت شقاوت ابدى مى خرد ، ولى آگاهى و معرفت هرگز اجازه چنين نابخردى را به انسان نمى دهد ، چه انسان فطرتا از زيان ، ناامنى و خطر مى گريزد . بنابراين ، آن كه بى باكانه بدين هلاكت تن در مى دهد و گناه مى كند ، يا سفيه و مجنون است يا غفلت زده و جاهل مى باشد ، اما فرد خرد پيشه و فرزانه هرگز حتى به خود اجازه تصور ورود به پرتگاه گناه را نمى دهد ؛ از اين رو ، قرآن كريم اكثريت مردم را به جهل و نادانى نسبت داده و مى فرمايد : (أكثرهم لا يعلمون) يا : (أكثرهم يجهلون) و بسيارى از آيات ديگر كه همين مضمون را دارد .
و أنا – يا الهى – عبدك الذى أمرته بالدعاء فقال : لبيك و سعديك . ها أنا ذا ، يا رب ، مطروح بين يديك ، أنا الذى أو قرت الخطايا ظهره ، و أنا الذى أفنت الذنوب عمره ، و أنا الذى بجهله عصاك ، و لم تكن أهلا منه لذاك ؛
و من اى خدا ! بنده اى هستم كه او را به دعا امر فرموده اى و او در مقابل تو ابراز تسليم و فرمان برى قطعى كرد . اكنون من اين جا بر درگاهت افتاده ام . من آن كسى هستم كه لغزش ها بر پشتش سنگينى مى كند و گناهان ، عمر او را به باد داده است . من آنم كه جاهلانه از فرمانت سرپيچى كردم و حال آن كه تو هرگز سزاوار گردن كشى نبوده اى.
.........................
