اين دعا در بردارنده ى حقوق همسايگان و دوستان است و صحنه ى برخورد توحيدى انسان كامل با آنان را به تصوير مى كشد .
اللهم صل على محمد و آله ، و تولنى فى جيرانى و موالى العارفين بحقنا ، و المنابذين لأعدائنا بأفضل ولايتك ؛
خدايا ، بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست و مرا درباره ى همسايگان و دوستانم كه حقوق ما را شناخته اند و بدان پاى بند هستند و نيز دشمنان ما را شناخته اند و با آنان به مخالفت برخاسته اند ، به بهترين صورت سرپرستى كن و امور مرا عهده دار شو .
رابطه ى تنگانگ فرد و اجتماع
در نظام اجتماعى انسان ها ، آسايش ، بر اساس كل مجتمع قابل تصور است ؛
يعنى آسايش هر فرد آن چنان به آسايش ديگران پيوند خورده است كه گويى هر فردى ، پاره اى از وجود ديگرى است و آسايش در زندگى فردى با ناديده گرفتن ديگران ، خيالى و غيرقابل تطبيق با خارج است و اگر احيانا در مقطع زمانى خاص بر خلاف اين ديده شود ، اتفاقى و موقتى است و در واقع بى توجهى به گرفتارى هاى ديگران است و در اين صورت ، زندگى انسان به يك زندگى حيوانى و به دور از كرامت هاى انسانى تبديل مى شود و چنين شخصى عمرى از پيله ى حقير زندگى خود ، سرى به فضاى بيرون نكشيده است .
اين پيوند قوى ميان فرد و اجتماع ، درباره ى ياران هم نفس و هم عقيده و نزديكان ، حساس تر و بايسته تر است ، زيرا رابطه ى انسان با آنان تنگاتنگ است . بنابراين ، اگر خللى و گزندى به يكى از آنان وارد شود ، تأثر و تألم ديگران را در پى خواهد داشت . انسان هاى خردمند و هوشيار ، هرگز از اين نكته غفلت نمى كنند ، كه آسايش افراد ، به هم گره خورده است . اگر هر انسانى ، جانب همسايه و نزديكان را نگاه دارد و حريم و احترام آنان را پاس بدارد ، بدان معنا كه نه تنها آنان را گزند نرساند ، بلكه در دفاع و خدمت به آنان آماده باشد ، قطعا چنين برخوردى در حق او نيز صورت خواهد گرفت و وقتى خدمت و احترام ، متقابل شد ، عالى ترين نظام زندگى اجتماعى ، محقق مى شود و هر فردى در مجموعه اى آكنده از همدلى و هماهنگى ، زندگى خواهد كرد و آرامش روحى به دست خواهد آمد .
بر عكس ، اگر ميان بستگان و همسايگان ، مودت و محبت نباشد و از گرفتارى ها و احتياج هاى هم بى خبر باشند و محبت و رابطه ى عاطفى بر آنان حاكم نباشد ، هر خانواده ، اولين ضربه را از همسايه خود مى خورد ، زيرا هر همسايه اى به راحتى مى تواند از تمام ويژگى هاى همسايه ديگر آگاهى يابد ؛
مثلا ساعت ورود و خروج و بلكه راه هاى دستبرد و ... را پيدا كند و آن گاه ضربه ى خود را وارد كند .
دستورهاى اسلام ، در زمينه ى همسايه دارى
آن چه مى تواند از همه ى اين گرفتارى ها جلوگيرى كند ، دستورهايى است كه براى نظام همسايه دارى داده اند . رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : «هر كس همسايه اش را بيازارد ، بوى بهشت را نخواهد شنيد و بهشت بر او حرام است و جاى او ، در دوزخ خواهد بود . دوزخ هم بد جايى است !» .
نيز پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود : «از من نيست كه بخوابد و همسايه اش گرسنه باشد.» سپس اضافه فرمود : «تا چهل خانه ، از هر طرف ، همسايه محسوب مى شود.»
مسلما اگر انسانى مطابق اين دستورها رفتار كند ، در دژى محكم از چهار طرف قرار مى گيرد و مردم ، با عمل به دستورهاى اسلام ، آن چنان ادبى را فرامى گيرند كه نسبت به همسايه ، امين و خدمت گزار و دل سوز مى شوند و زيان و سود او را از آن خودشان مى دانند . اگر هر فرد ، تا چهل خانه را از هر طرف بدين گونه بداند، جامعه اى ساخته مى شود كه همگى ، وابسته به هم و حافظ و نگهدارنده ى محيط زندگى يكديگر هستند .
اين ، سياست الهى – اسلامى است كه افراد را بدين گونه رشد مى دهد و افراد جامعه در سايه ى اين رشد الهى ، به سامان ايده آل مى رسند و با اطمينان كامل ، به شرافت مندانه ترين زندگى مسالمت آميز روى مى آورند .
و وفقهم لاقامة سنتك ، و الأخذ بمحاسن أدبك ، فى ارفاق ضعيفهم ، و سد خلتهم ، و عيادة مريضهم ، و هداية مسترشدهم ، و مناصحة مستشيرهم ، و تعهد قادمهم ، و كتمان أسرارهم ، و ستر عوارتهم ، و نصرة مظلومهم ، و حسن مواساتهم بمالماعون ، و العود عليهم بالجدة و الافضال و اعطاء ما يجب لهم قبل السؤال؛
خدايا ! همسايگان و دوستان مرا موفق گردان كه روش ها و فرمان هاى تو را انجام دهند و به زيباترين آداب زندگى متخلق گردند ؛ به گونه اى كه با ضعيفان جامعه ، مدارا كنند و در رفع حوايج شان بكوشند و از مريض ها عيادت كنند و كسانى را كه طالب نصيحت هستند ، هدايت كنند و مشورت كنندگان را خيرخواهانه و ناصحانه پاسخ دهند و از سفر رسيده ها ديدار نمايند و اسرار آنان را حفظ نموده و در پوشاندن عيب هاى آنان جدى باشند و به مظلومان يارى رسانند و در شرايط سخت زندگى ، از كمك به آنان براى برآوردن حوايج شان دريغ نكنند و با آنان پيوسته با نيكويى و بخشش برخورد كنند و با گشايش دست و كرم و بخشش به آنان سركشى كنند و آن چه را كه مورد حاجت و ضرورى زندگى آنان است ، پيش از آن كه آنان درخواست كنند ، تأمين كنند.
........................
