اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
اولياى الهى همواره ادب جلالت محضر خداى سبحان را به شدت رعايت مى كنند ؛ تا جايى كه حتى در دعا الفاظ معينى را به كار مى برند و در درخواست ها متين ترين معنا را با جالب ترين جمله ادا مى كنند . در اين فراز نيز امام معصوم عليه السلام با آن كه در مقام شكايت ايستاده و دادخواست خود را به مقام قدس حضرت ربوبى – جل و علا – عرضه مى دارد ، در عين حال ادب بندگى را در نظر داشته و حتى نسبت به دشمن خود از الفاظ ناپسند استفاده نكرده است و با مداراى تمام اى چنين عرض مى كند : خدايا ! مرا همانند آن ظالم قرار مده كه دست به كارى بزنم كه غضب تو را به همراه دارد و از خداوند متعال درخواست مى كند كه نگرانى والتهابى را كه در اثر ستم آن ظالم تبهكار در روح و جانش حاصل شده ، با پيروزى بر او آرامش دهد ، زيرا آرامش باطنى ، يكى از شرايط اصلى براى تحقق تمركز ذهن و انجام هر وظيفه اى به شمار مى رود ؛ به تعبير ديگر ، امنيت روحى از مهم ترين عوامل تكامل روحى و معنوى است .
از اين رو ، خواجه حافظ نيز مى گويد :
به گوش هوش نيوش از من و به عشرت كوش
كه اين سخن سحر از هاتفم به گوش آمد :
ز حكم تفرقه بازآى ، تا شوى مجموع
به حكم آن كه چو شد اهرمن ، سروش آيد
نكته هاى ديگر
در هر حال ، امام معصوم عليه السلام در اين فراز كوتاه ، نكته هاى بسيار مهمى را به امت گوشزد نموده است كه عبارت اند از :
1. ادب عبوديت بايد در همه حال رعايت گردد ؛
2. مقام شكوا – كه معمولا نوعى التهاب به همراه دارد – نبايد موجب شود كه انسان از ادب كلام غفلت نموده و الفاظ ناپسند به كار گيرد ؛
3. بايد عنايت و تسديد مدام الهى را از درگاه خداوندى طلب كرد ، زيرا با قطع نظر از حفاظت حضرت حق ، هر كارى از انسان ساخته است ؛ پس بايد هميشه از او در كارها مدد خواست ؛
4. شفاى نفس مقدمه اى براى آرامش روح و تمركز ذهن است ؛ پس شايسته است كه بنده از پروردگار خود طلب شفاى نفس كند ؛
5. ستم كارى و ظلم پذيرى مردود است ؛ بنابراين ، بايد از خداوند متعال براى دورى جستن از آن دو طلب اعانت و يارى كرد .
اللهم و صل على محمد و آله ، و لا تسوغ له ظلمى ، و أحسن عليه عونى ، و اعصمنى من مثل أفعاله ، و لا تجعلنى فى مثل حاله ، اللهم صل على محمد و آله و أعدنى عليه عدوى حاضرة ، تكون من غيظى به شفاء ، و من حنقى عليه وفاء ؛
خدايا ! بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست و هرگز راه را براى ستمكارى وى نسبت به من هموار نگردان و در برابر او به من كمك شايسته فرما و هرگز مرا در افعال و احوال همانند او قرار مده و بر پيامبر خود و خاندان او درود فرست و هم اكنون مرا بر او پيروز گردان تا قلب من شفا يابد و از غضبم نسبت به او بكاهد .
ادب عبوديت
اولياى الهى همواره ادب جلالت محضر خداى سبحان را به شدت رعايت مى كنند ؛ تا جايى كه حتى در دعا الفاظ معينى را به كار مى برند و در درخواست ها متين ترين معنا را با جالب ترين جمله ادا مى كنند . در اين فراز نيز امام معصوم عليه السلام با آن كه در مقام شكايت ايستاده و دادخواست خود را به مقام قدس حضرت ربوبى – جل و علا – عرضه مى دارد ، در عين حال ادب بندگى را در نظر داشته و حتى نسبت به دشمن خود از الفاظ ناپسند استفاده نكرده است و با مداراى تمام اى چنين عرض مى كند : خدايا ! مرا همانند آن ظالم قرار مده كه دست به كارى بزنم كه غضب تو را به همراه دارد و از خداوند متعال درخواست مى كند كه نگرانى والتهابى را كه در اثر ستم آن ظالم تبهكار در روح و جانش حاصل شده ، با پيروزى بر او آرامش دهد ، زيرا آرامش باطنى ، يكى از شرايط اصلى براى تحقق تمركز ذهن و انجام هر وظيفه اى به شمار مى رود ؛ به تعبير ديگر ، امنيت روحى از مهم ترين عوامل تكامل روحى و معنوى است .
از اين رو ، خواجه حافظ نيز مى گويد :
به گوش هوش نيوش از من و به عشرت كوش
كه اين سخن سحر از هاتفم به گوش آمد :
ز حكم تفرقه بازآى ، تا شوى مجموع
به حكم آن كه چو شد اهرمن ، سروش آيد
نكته هاى ديگر
در هر حال ، امام معصوم عليه السلام در اين فراز كوتاه ، نكته هاى بسيار مهمى را به امت گوشزد نموده است كه عبارت اند از :
1. ادب عبوديت بايد در همه حال رعايت گردد ؛
2. مقام شكوا – كه معمولا نوعى التهاب به همراه دارد – نبايد موجب شود كه انسان از ادب كلام غفلت نموده و الفاظ ناپسند به كار گيرد ؛
3. بايد عنايت و تسديد مدام الهى را از درگاه خداوندى طلب كرد ، زيرا با قطع نظر از حفاظت حضرت حق ، هر كارى از انسان ساخته است ؛ پس بايد هميشه از او در كارها مدد خواست ؛
4. شفاى نفس مقدمه اى براى آرامش روح و تمركز ذهن است ؛ پس شايسته است كه بنده از پروردگار خود طلب شفاى نفس كند ؛
5. ستم كارى و ظلم پذيرى مردود است ؛ بنابراين ، بايد از خداوند متعال براى دورى جستن از آن دو طلب اعانت و يارى كرد .
اللهم صل على محمد و آله ، و عوضنى من ظلمه لى عفوك ، و أبدلنى بسوء صنيعه بى رحمتك ، فكل مكروه جلل دون سخطك ، و كل مرزئة سواء مع موجدتك ، اللهم فكما كرهت الى أن أظلم فقنى من أن أظلم ، اللهم لا أشكو الى أحد سواك ، و لا أستعين بحاكم غيرك ، حاشاك ؛
خدايا ! بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست و عفوت را در حق من ، جبران ظلم او قرار ده و رحمت خود را جايگزين بدرفتارى وى نسبت به من بفرما ، زيرا هر مشكلى در برابر خشم حضرتت ناچيز است و هر مصيبتى در مقايسه با غضب تو آسان مى نمايد . بارالها ! پس هم چنان كه راضى نيستى به من ظلم شود ، مرا از ستم كردن بازدار . پروردگارا ! من شكايت خويش را به احدى جز تو عرضه نمى كنم و از هيچ حكمرانى جز حضرتت كمك نمى طلبم ، هرگز.
........................
