• بخشی از دعای 49
بخشى از دعاى شماره 20 از صحيفه سجاديه :
وظائف يك مسلمان :
عدل گستر باشيد.
خشم خود را فرو خوريد.
فتنه
امام نه تنها قدرت را از خداوند متعال درخواست فرموده است ، بلكه براى ملت خود توانى فوق قدرت هاى ديگر درخواست نموده و مى فرمايد : «تزيد قوة الى قوتنا». البته در نظام حكيمانه ى اسلام ، همه چيز - خواه قدرت مالى و خواه قدرت نظامى - در اوج توازن و تعادل تعريف و تنظيم مى شود ، زيرا اين آيين مقدس براى هدايت بشر به پيامبر گرامى اسلام ابلاغ شده و قدرت گرايى و انباشت ثروت در فلسفه ى تربيتى اين دين متعالى وجود ندارد ، بلكه مبارزه با قدرت نمايى و زراندوزى هاى منفى جزو دستورهاى اوليه آن است ؛ از اين رو ، قرآن كريم ظلم و استكبار و افزون طلبى و تكاثر را از منفورترين كارها معرفى مى كند و شعار : (قل أمر ربى بالقسط ؛ پروردگار من ، به من فرمان داده است كه عدل و داد را اجرا كنم.)
تابلوى فلسفه ى اجتماعى قرآن كريم مى باشد و از اين رو ، نظام اقتصادى برتر دين خاتم بر پايه ى فكر و عقل و بينش بنا شده است و با هدايت وحى حركت مى كند و به همين جهت با همه ى مكتب هاى اقتصادى ديگر تفاوت بنيادين دارد .
اللهم لا تجعل ظله علينا سموما ، و لا تجعل برده علينا حسوما ، و لا تجعل صوبه علينا رجوما ، و لا تجعل ماءه علينا أجاجا ؛
خداوندگارا ! سايه ى ابرها را بر ما طوفانى زهرآگين قرار مده و سرماى آن را بر ما منحوس و نامبارك مگردان و قطراتش را به صورت ريگ هاى رجم و لعنت بر ما نازل مفرما و آب هايش را در كام ما شور و ناگوار مگردان .
درخواست قطع باران هاى خسارت بار
هواى دو قطب زمين به جهت زاويه ى حركت خاص زمين ، بسيار سرد و فشرده و متراكم است . از ديگر سوى ، منطقه ى استوايى نيز به دليل تابش پيوسته و تقريبا مستقيم خورشيد، بسيار گرم و درنتيجه ى هوا عكس منطقه ى قطبى ، منبسط و سبك است.
از اين رو فشار هوا از سوى قطب ، موجب جريان آب به طرف منطقه ى استوايى خواهد بود ، اما از آنجا كه حركت وضعى زمين به طرف مشرق است ، هرگز جهت حركت ستون هاى بادهاى قطبى شمال به نقطه ى 90 درجه كامل نمى رسد ، بلكه به سمت راست و بادهاى قطبى جنوب به طرف چپ متمايل مى گردد و چون در مدار 60 درجه گرم مى شود ، حالت تجمع پيدا مى كند و مجددا به طرف قطب برمى گردد و اگر حركت وضعى زمين نبود ، بادهاى سرد قطبى تمام منطقه ى مسكونى را به منطقه ى غيرمسكونى تبديل مى كرد و جز در مناطق استوايى زمين - كه تقريبا هوا ملايم مى شد - سرماى كشنده همه جا را فرامى گرفت .
به همين شكل ، در منطقه ى استوايى هوا در اثر گرماى شديد رقيق شده و به سوى قطب حركت مى كند و چون به مدار 30 درجه برسد ، با انحراف به طرف راست با تجمع ستون هاى بادهاى شديد استوايى مواجه مى گردد و مجددا به طرف منطقه ى استوايى باز مى گردد .
در اثر همين مكش ها و رانش ها ، هوا در فضاى منطقه هاى سه گانه تنظيم شده و از محور 60 درجه تا محور 30 درجه ، به صورت معتدل درآمده و هر چه به محور 90 درجه نزديك تر شود ، سردتر و هر مقدار به محور استوايى نزديك تر گردد ، گرم تر مى شود . در هر حال ، در صورت بروز كم ترين اختلال در نظم دقيق ستون هاى هوا و در پى آن با تهاجم گرما يا سرما ، گياهان و جانوران تهديد مى شوند .
حضرت سجاد عليه السلام نيز در اين فراز ، از خداوند سبحان درخواست فرموده است كه بارندگى هاى طوفانى و سيل آسا و خسارت بار را از سرزمين ها باز گيرد و سيلاب هايى نظير سيل عرم را براى مردمان مقدر نفرمايد ؛ در قرآن كريم مى خوانيم :
(فأعرضوا فأرسلنا عليهم سيل العرم و بدلناهم بجنتيهم جنتين ذواتى أكل خمط و أثل و شى ء من سدر قليل) ؛
سيل ويران گر عرم را بر آنان فرستاديم و دوباغ شان را به دوباغ (بى ارزش) با ميوه هاى تلخ و درختان شور گز و اندكى درخت سدر مبدل ساختيم .
افزون بر اين ، امام عليه السلام درخواست نموده است كه آب هاى ما از باران هاى ناخالص و آلوده و بد مزه حاصل نگردد ، چرا كه گاهى بادها رطوبت خود را از درياهاى شور دريافت مى كنند و نيز گاه بادهاى مرطوب در برخورد با شوره زارها ، ذرات بسيارى از املاح مختلف را از فلات ها برگرفته و با خود حمل مى كنند و در برگشت ، ذرات مزبور به همراه قطرات باران و به ميزان قابل ملاحظه اى در نزولات جوى بر كوه ها ، چراگاه ها و كشت زارها فرو مى ريزد و در طعم و بوى آب باران تأثير مى گذارد و آب حاصل را غيرقابل استفاده مى كند . از اين رو ، امام از خداوند مى خواهد كه مسير بادهاى عظيم را كه به صورت پرنده اى مهيب در حركت است ، از مسيرهايى مقرر فرمايد كه امانت همراه خود (ذرات آب) را آلوده نكند و به طور صحيح و سالم به مقصد اصلى برساند .
اللهم صل على محمد و آل محمد ، و ارزقنا من بركات السماوات و الأرض ، انك على كل شى ء قدير .
پروردگارا ! بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست و از بركات آسمان ها و زمين روزى مان گردان ، كه تو بر هر چيز توانايى .
نقش نيروهاى آسمانى در زمين
از آن جا كه آدمى محصولات كشاورزى و فرآورده هاى معدنى را از زمين برداشت و استحصال مى كند ، چه بسا دچار اين توهم شود كه منحصرا زمين مشنأ همه ى بركات و نعمت ها است . بدين جهت ، خداوند سبحان با اشاره به نقش آسمان در حصول ارزاق، طى آياتى به توهم زدايى از اين مطلب پرداخته است:
1. (و لو أن أهل القرى آمنوا و اتقوا لفتحنا عليهم بركات من السماء والأرض)؛چنان چه ساكنان آبادى ها ايمان آورند و پرهيزگارى پيشه سازند ، بركاتى از آسمان و زمين بر آنان مى گشاييم .
2. (و فى السماء رزقكم و ما توعدون)؛
روزى شما و آن چه وعده داده شده ايد ، در آسمان است .
3. (هل من خالق غير الله يرزقكم من السماء و الأرض)؛
آيا خالقى غير خدا داريد كه از آسمان و زمين روزى شما را برساند .
4. (و يا قوم استغفروا ربكم ثم توبوا اليه يرسل السماء عليكم مدرارا)؛
اى قوم ؛ آمرزش بطلبيد و به سوى خدا برگرديد ، تا (روزى) آسمان را پياپى به سوى شما فرو فرستد .
5. (قال عيسى ابن مريم اللهم ربنا أنزل علينا مائدة من السماء تكون لنا عيدا لأولنا و آخرنا)؛
عيسى بن مريم گفت : خدايا ! طعامى از آسمان بر ما نازل گردان تا اين روز براى ما و آيندگان روز مباركى باشد .
به اين ترتيب، گاه عذاب هايى از آسمان نازل مى شود؛ چنان كه قرآن مى فرمايد:
1. (و يرسل عليها حسبانا من السماء)؛
بر آن باغ ، آتشى از آسمان فرو مى فرستد .
2. (أم أمنتم من فى السماء أن يرسل عليكم حاصبا)؛
آيا خود را در امان مى دانيد و احتمال نمى دهيد كه از آسمان عذاب بر شما نازل شود .
3. (انا منزلون على أهل هذه القرية رجزا من السماء)؛
ما بر اهل اين آبادى ، عذابى از آسمان نازل مى كنيم .
4. (لا يخفى عليه شى ء فى الأرض و لا فى السماء)؛
هيچ چيز در زمين و آسمان بر خدا مخفى نيست .
مفهوم آسمان از ديدگاه قرآن
البته مراد آسمان دنيا نيست ، بلكه در قرآن كريم غير از سماى دنيا كه مجمع ستارگان است ، آسمان ها را مركز نزول وحى و فرود آمدن فرشتگان و منبع بركات و عروج ارواح طيبه و ملائكه معرفى مى كند و نقطه ى تدبير نظام كيهانى مى شمارد ؛ چنان كه مى فرمايد :
(يدبر الأمر من السماء الى الأرض)؛
تدبير الهى از آسمان به سوى زمين متوجه مى گردد .
و درهاى آسمانى چنان است كه گفته اند :
هزاران در از خلق بر خود ببندى
گرت باز باشد درى ز آسمانى
و باز و بسته بودن آن ، به رفتار و اعمال انسان وابسته است .
رابطه ى مستقيم بين افعال انسانى با سرنوشت و تقديرات او
علامه طباطبائى رحمه الله رابطه ى مستقيم بين افعال انسانى و سرنوشت و تقديرات او را تبيين مى كند و در ضمن آن روشن مى سازد كه مردم چه بسا توهم كنند براى بهره بردارى بيشتر در كشاورزى ، مقررات لازم براى نظام استحصالى خاك و آب كافى است ، در صورتى كه يكى از شرايط مهم افزايش بركات الهى ، حركت كردن به سوى حق تعالى است .
در قرآن قصه اى نقل شده كه عده اى داراى باغ و بستان مفصلى بودند ، با هم ، هم پيمان شدند كه صبح گاهان پيش از آن كه بينوايان آگاه شوند ، تمامى محصول را بچينند و اين عده كه هرگز به ياد خدا نبودند ، وقتى شبان گاه به خواب رفتند ناگاه آتشى عظيم باغ را به صورت خاكسترى سياه درآورد .
در سوره «سبأ» نيز داستان ديگرى نقل شده كه چكيده اش اين است : اولاد سبأ دو باغ بسيار پر نعمت در كوشك خود داشتند ، ولى از ياد خدا روى تافتند ؛ از اين رو ، خداوند متعال سيل و طوفان سختى بر آنان فرستاد و آه از نهادشان برآورد .
يك توهم و پاسخ آن
البته نبايد توهم كرد كه اكنون كشورهاى استكبارى و گردانندگان نظام سلطه ى جهانى با آن كه پرونده اى آكنده از تباهى و سياهى دارند ، چرا از نعمت هاى پر شمارى برخوردارند ؟ زيرا خداوند متعال در تدبير خود شتاب نمى ورزد ؛ كسى شتاب مى كند كه از فوت چيزى بيم داشته باشد : «انما يعجل من يخاف الفوت.»
«شب آبستن است تا چه زايد سحر»
شرط بارورى زمين
نكته ى پايانى آن كه آن چه متخصصان كاشت و برداشت براى زايش و بالش زمين ضرورى مى شمارند ، شرط لازم است و نه شرط كافى ؛ شرط كافى آن است كه موقعيتى پيش آيد كه هم بركات زمين جذب شود و هم بركات آسمان بر ما نازل گردد و هم از بلاها و ضايعات آسمانى جلوگيرى گردد كه اين همه ، فقط و فقط در سايه ى اطاعت حضرت حق و تقوا قابل تحصيل است . رزقنا الله و اياكم.
.........................
دعاى آن حضرت عليه السلام به هنگام پگاه
از دعاهاى آن حضرت است در حالى كه به خداوند پناه مى برد
o
و از دعاى امام عليه السلام بود، هنگامى كه به كوتاهى نمودن از انجام
هرگاه بر آن حضرت امر مهمى يا حادثه ناگوارى وارد مى شد و هنگام
بنیاد صحیفه سجادیه در استان اصفهان در جهت توسعه فرهنگ قرآن و عترت براساس حدیث ثقلین در سال 1395 تاسیس گردید.
امید است این کتاب ازرشمند صحیفه سجادیه که تنها کتابی است که از سوی اهل بیت (ع) به نگارش درآمده و به عنوان زبور آل محمد و خواهر قرآن معروف است، بعد از قرآن و نهج البلاغه به آن توجه ویژه شود و در جامعه اسلامیمان مورد توجه و بهر برداری قرار گیرد.