• بخشی از دعای 20
- عدل گستر باشید.
- خشم خود را فرو خورید.
- فتنهها و خصومت را خاموش
اللغه: ارسال سردادن و باز نمودن است يقال ارسلت الدابه.
يد: مراد از آن معنى مجازى او است مثل عنايت و لطف و كرم.
الاعراب: ارسال اضافه به سوى مفعول است اى ارسالك من.
شرح: يعنى سرنده تو مرا از دست تو سرگردان دادن تو كسى را كه نيست خير در آن و نه حاجتى باشد تو را به سوى او و نه بازگشتنى براى او.
تنبيه: خداى غنى مطلق و او را حاجتى به سوى كسى نيست از اينكه عبد مورد عنايت واقع شود او را مصدر از جهت امورى كند مثل انبياء و اولياء، و اوصياء و علماء و سلاطين عدول از اين جهت توان گفت به طريق مجاز كه او را خداى حاجت دارد و مى توان گفت امثال اين نحو كلمات از جهت او مفهوم نيست تا مفهوم خلاف مقصود شود.
اللغه: تردى به معنى سقوط و افتادن.
وهله: غلط نمودن. تعسف: گرفتن راه كج يعنى بى راه.
شرح: يعنى مينداز مرا انداختن كسى كه افتاده است از چشم مراعات تو و كسى كه فرا گرفته باشد بر او رسوائى در نزد تو بلكه بگير دست مرا از افتادن افتادگان و از غلط نمودن راه گم شدگان.
شرح: يعنى عافيت ده مرا از چيزهائى كه مبتلا نمودى اصناف بندگان و كنيزان خود را، و برسان مرا به رسيدن گاه كسى كه عنايت فرمودى به او و انعام نمودى بر او پس زندگى دادى تو او را در حالت خوشنودى و مى راندى او را در حالت نيكبختى
اللغه: اعتته من الاغانه زندگى دادن.
طوق: چيزى است كه در گردن اندازند.
اقلاع: بازايستادن.
و در گردن انداز تو مرا طوق اجتناب نمودن از چيزهائى كه برطرف مى نمايد خوبيها را و مى برد بركات را.
اللغه: اشعار از شعار آن پيراهن را گويند يا از شعر به معنى اطلاع
ازدجار: از باب افتعال از زجر قلب تاء بدال شد و او به معنى ممنوع شدن و بازايستادن است.
حوبه: معصيت.
شرح: يعنى بپوشان قلب مرا به بازايستادن از زشتيها و بديها و رسوائيها و معصيتها،
و مشغول مساز مرا به آن چه درنمى يابم او را مگر به تو از آنچه راضى نكند تو را از من غير او،
توضيح: قوله (ع) لا تشغلنى بما الى قوله عما و كلمه ى عن از براى مجاوزت است ظاهر آن است كه مقصود آن است كه مرا مشغول مساز به دنيا كه بر آن مشغول شوم و تجاوز نمايم از امرى كه رضاء تو در آن است، به عبارت اخرى مقبل به دنيا و مدبر از امر آخرت و در قول خود كه فرمود بما لا ادركه الى آخره اشاره است بر اينكه به امور دنيوى هم نتوان رسيد مگر باعانت و سبب او.
و بكن از دل من دوستى دنياى پست را كه نهى مى كند از آنچه كه نزد تو است، و باز مى دارد از طلب نمودن وسيله به سوى تو و غافل مى سازد از نزديك شدن از تو.
شرح: يعنى زينت ده تو مرا از براى من به مناجاتت در شب و روز،
اللغه: تدنينى من الدنو اى القرب.
اسر: در بند و اسير نمودن.
الاعراب: العظايم صفت ذنوب كه محذوفست.
و ببخش از براى من نگه دارئى كه نزديك نمايد مرا از ترس تو، و جدا نمايد مرا از مرتكب شدن حرامهاى تو، و رها كند مرا از بند گناهان بزرگ،
دنس: و درن: چرك.
سربال: پيراهن، رداء: چيزى است كه بالاى دو كتف اندازند و جل هم معروفست.
و ببخش مرا تو از جهت من پاكيزه شدن از چرك گناهان، بپوشان مرا پيراهن عافيت خود و ردا، بپوشان مرا به رداء رستگارى تو، فرو پوشان مرا نعمتهاى تمام خود را بعضى گفته اند: ظاهر ماخوذ از ظهر است يعنى پشت يا به معنى تابع و گمان حقير آن است كه هر دو خلاف سياق كلامست.
شرح: قوت ده مرا به توفيق خود و تسديد خود، و يارى ده مرا بر نيت صالح و گفتار پسنديده و كردار نيكو، و وانگذار تو مرا به قدرت و قوت خودم نه به قدرت و قوت تو.
بدانكه انسان اگر بخواهد فايز شود به مراتب عاليه در دنيا و آخرت نمى شود
مگر اينكه گفتار و رفتار و كردار خود را پسنديده نمايد و نيت را پسنديده كند زيرا كه نيت بد بد است اگر چه معصيت نيست لكن انسان به واسطه ى او مرتبه ى پست خواهد رفت و او را نزد خداى قرب و منزلت نيست.
رسوا و خوار مكن مرا روزى كه برانگيزانى مرا براى ملاقات خود، خوار مكن مرا پيش روى دوستان تو، فراموش مكن مرا ياد و خاطر خود نبر از من شكر خود را بلكه لازم بدار تو مرا شكر تو را در حالات سهو نزد بى خبريهاى نادانان بر نعمتهاى تو.
بدان كه روز قيامت انسان بيچاره را ابتلاءات هست يكى از آن جمله اين است كه با اينكه خود در كمال شدت و تعب است خجالت مى كشد از خداى خود و دوستان او.
و اما قوله (ع) و لا تنسنى اشاره است به مطلبى كه در قرآن نيز نظير او است و گرنه خدا را سهو و نسيان نيست و مجمل آن مطلب آن است كه در روز قيامت جمعى كه عمل مردم تمام شده است از خدا مطالبه نمايند داخل شدن بهشت را و عرض نمايند كه: اين گروه مردمان را امر فرمودى به بهشت چرا از جهت ما حكم نفرمودى؟
جواب فرمايد: خداى دو سراى و خلاق، فراموش نموده ام و آن جماعت كسانى هستند كه خدا را فراموش نمودند در دنيا.
و قوله و الزمنيه: باب افعال و ضمير او راجع است به شكر و حاصل او آن است كه حال من حال جهال كه شكر نعمت تو ننمايند نشود بلكه مرا ملازم و مواظب
دار به شكر او.
الهام فرما تو مرا به اينكه ثناء تو نمايم به آن چه كه عطا نمودى مرا در او ، و اعتراف كنم به آن چه فرستادى تو او را به سوى من.
اسداء: به معنى هديه و مهمل هر دو آمده است در اينجا به معنى هديه است.
.....................
