اخلاق و كردار ناپسند
بخشی از دعای ششم صحیفه سجادیه :
پناه ببرید به خداوند بزرگ از
فوز: نجات يافتن و رسيدن به خوبى، شبهه ى نيست كه كسى كه ثناء
معبود خود نمايد به ازاء آن نعمى كه بر او سپرده شده است و نعم او را حقير و خوار نداند و مدح او را از روى شوق و ذوق نمايد بر او خواهد رسيد خير دنيا و آخرت و ازدياد نعم خواهد در او شد چنانچه كفران نعم او موجب زوال و عقوبت است چنانكه مشاهده شده است، اى كسى كه ثناء او رسيدن به خير است از براى ثناءكنندگان پس لازم بر بندگان آن است كه كوتاهى از شكر ننمايند، زيرا كه در شكر او مترتب است زيادتى و در كفران او مترتب است عذاب آخرت شديد، چنانچه هر دو فقره خود صراحتا به آن اشاره نموده است در كلام مجيد.
اى كسى كه كوچكى نمودن و منقاد شدن مرا و او را خلاصى است از براى مطيعين و فرمان برندگان. كسى كه موفق به اين صفت شود خواهد متنعم شد به مرافقت انبياء و صلحاء و شهداء و راست گويان در جنت عدن و چه خوب است كه ايشان رفيق باشند، اگر بنده بتواند صفت بندگى تحصيل نمايد و اطاعت معبود نمايد خواهد به مرتبه ى قرب الوهيت رسيد و در ذات او صفات خدائى خواهد ظهور و نمود بعد از اينكه فوائد اين سه صفت دانسته شد امام عالى مقام عليه السلام به خداى خود عرض مى نمايد.
شغل مقابل فراغست شغل در امر معنايش آن است كه در طلب او است كه تحصيل نمايد پس شغل قلب به ذكر خداى تعالى آن است كه لايزال معبود در نظر او باشد و غير در نظر نباشد، در هر فعلى از افعال دنيوى كه داخل شود او در خاطر باشد و آن فعل بالتبع نه به عكس مثلا اگر كسى كه عشق بر چيزى دارد كه در منظر و سمع او غير او نيست و غير در نظر او معدوم است بايست
بنده نيز در ذكر خدا چنين باشد و اين خاطر آوردن به قلب است نه به زبان و ذكر زبان چندان فائده ى بر او مترتب نيست عمده ذكر قلب است مثل عاشق كه معشوق در قلب او است و غير محو است از اين جهت است امام عليه السلام عرض مى كند به خداى تعالى كه: رحمت بفرست بر محمد و آل او و مشغول ساز دلهاى ما را به ياد آوردن تو از هر ياد آوردنى، بدانكه اين فرد اكمل افراد ذكر است.
و زبانهاى ما را به ثناء نمودن نعمتت از هر ثناء نعمتى كه در غير است شبهه ى نيست كه در شكر نعمت غير عوضى نيست بلكه نعمت غير نيز از خداست در اين حال نيز معبود خود را ثناء نمايد كه در قلب او القاء كند كه چيزى به او اكرام و انعام نموده است علاوه شكر غير راجع به غير هست به خلاف شكركننده كه راجع به شاكر است.
و مشغول ساز تو جوارح ما را به انقياد تو از هر انقياد تو از هر انقيادى زيرا كه بندگى و اطاعت نمودن غير جز زيان و خسران و عقوبت بر او مترتب نشود و لااقل اگر در مباحات باشد فعلى است بدون فايده به خلاف اطاعت خداى تعالى كه بر او مترتب شود رسيدن به درجات عاليه و افتخار بر ملائكه.
...............................
